Hợp đồng mua bán cổ phần hoặc phần vốn góp trong doanh nghiệp

Tùy theo nhu cầu về thời gian thực hiện mua và bán của các bên mà các bên có thể thỏa thuận trước các điều khoản cơ bản của hợp đồng mua bán, chuyển nhượng doanh nghiệp. Bản hợp đồng này chỉ có các nội dung chính mà không nên đi vào chi tiết các giao dịch, tài sản…các thảo thuận chi tiết sẽ được đàm phán thỏa luận kĩ hơn từ trước đó và được cụ thể hóa sau khi hợp đồng mua và bán được ký kết.

Dưới góc độ xem xét các mục tiêu của bên bán và bên mua trong giao dịch chuyển nhượng vốn điều lệ, hợp đồng mua bán cổ phần hoặc phần vốn góp doanh nghiệp bao gồm các nội dung chính như sau:

Thứ nhất: Thông tin các bên giao kết hợp đồng như: Thông tin mỗi bên; địa chỉ trụ sở chính doanh nghiệp; thông tin về các loại giấy phép có liên quan đến quá trình thành lập hoạt động doanh nghiệp hợp pháp mỗi bên; người có thẩm quyền đại diện theo pháp luật; chức vụ của người có thẩm quyền đại diện.

Thứ hai: Phần vốn mua bán: Ở điều khoản này, sẽ ghi nhận thỏa thuận mua bán phần vốn điều lệ, trong đó, thể hiện rõ đối tượng của giao dịch mua và bán, quyền sở hữu đối với phần vốn của bên bán, quyền và nghĩa vụ kèm theo đối với phần vốn được giao dịch (ví dụ quyền hưởng cổ tức bên mua, nghĩa vụ từ bỏ quyền ưu tiên của bên bán hoặc các hạn chế khác đặt ra đối với bên mua hoặc bên bán, vv..)

Thứ ba: Các điều kiện cơ bản: Các nghĩa vụ phải đáp ứng và chấp nhận các điều kiện theo quy định của pháp luật và thỏa thuận của các bên; khả năng miễn trừ các điều kiện phải đáp ứng; ngày đáp ứng các điều kiện; điều kiện giao dịch ngay trong trường hợp không có điều kiện đó…

Thứ tư: Gía mua và thanh toán: Ghi nhận giá mua của giao dịch (bao gồm cách tính nếu giá mua có công thức tính riêng theo thỏa thuận của các bên); các bước thanh toán (nếu thanh toán nhiều lần); hình thức và thời hạn thanh toán.

Thứ năm: Cơ chế điều chỉnh giá mua khi đã hoàn tất giao dịch so với giá mua thỏa thuận cố định ban đầu: Trong nhiều trường hợp khi chuyển nhượng, các bên không thể thực hiện được toàn bộ các nghĩa vụ của hợp đồng hoặc phát sinh những yếu tố làm ảnh hưởng tới nghĩa vụ thực hiện hợp đồng của các bên. Những yếu tố này có thể được các bên thỏa thuận lại và chấp nhận để giao dịch chuyển nhượng mua bán được hoàn thành nhưng có thể phải điều chỉnh giá mua của hợp đồng. Các bên cần phải thảo luận kĩ với nhau cũng như có được những phương án tối ưu, phù hợp để giải quyết.

Thứ sáu: Đặt cọc (nếu có): Xử lý khoản đặt cọc nếu đã thỏa thuận từ trước hoặc yêu cầu việc đặt cọc cho giao dịch này. Tùy theo mỗi thương vụ mua bán cụ thể mà các bên có thể có những phương án thích hợp cho vấn đề này.

Thứ bẩy: Cam kết và bảo đảm: Ghi nhận các cam kết và bảo đảm của các bên đối với nhau liên quan đến phần vốn điều lệ được mua bán, trách nhiệm của các bên, các điều kiện pháp lý liên quan đến giao dịch mua và bán..vv..

Thứ tám: Các khoản bồi thường: Điều khoản này nhằm bảo vệ cho các bên trước những rủi ro cụ thể đã xác định trong giai đoạn thẩm định, thông thường bao gồm: Thuế và các nghĩa vụ tài chính, các khoản phải trả theo quy định của pháp luật (như lao động, môi trường, bảo hiểm…), yêu cầu về bồi thường của bên thứ ba…

Thứ chín: Các cam kết khác liên quan đến việc thực hiện giao dịch và sau khi hoàn tất giao dịch: Cam kết về các khoản thuế phát sinh liên quan đến giao dịch mua và bán, cam kết không cạnh tranh của những người chuyển nhượng vốn…

Thứ mười: Các quyền và nghĩa vụ khác của các bên: Quy định về các quyền và nghĩa vụ của các bên gắn bó mật thiết với mục tiêu của các bên đối với giao dịch mua và bán. Điều khoản này cũng gắn với những phát hiện về trách nhiệm phải thực hiện của các bên được xác định trong giai đoạn thẩm định chi tiết.

Thứ mười một: Bảo mật và thông báo: Quy định này là cần thiết trong trường hợp các bên không ký kết thỏa thuận về bảo mật riêng hoặc muốn sửa đổi các quy định của thỏa thuận bảo mật. Nếu các bên đã có thỏa thuận bảo mật và không muốn sửa đổi điều khoản bảo mật thì điều khoản này là không cần thiết.

Ngoài các điều khoản trên, các bên cần lưu ý đến lãi suất chậm thanh toán (Điều này là rất cần thiết để quy định về chế tài để bên mua phải thực hiện việc thanh toán đúng hạn); Điều khoản quy định về trình tự và thời gian tiến tới hoàn tất giao dịch cho các bên để việc mua và bán được hoàn tất đúng cam kết lộ trình mà các bên đưa ra; Điều luật áp dụng (thường áp dụng cho 1 bên là nước ngoài; Điều khoản về giải quyết tranh chấp (Các bên cần cân nhắc phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp lý và phù hợp, các bên cần lưu ý tính chất hợp đồng, chi phí phát sinh trong tương lai khi kiện cáo…)

Lưu ý khác:

Đối với bên bán: Nếu mục tiêu bên bán nhằm thu hút vốn cho doanh nghiệp thì các điều khoản về giá mua và thanh toán, cơ chế điều chỉnh giá mua khi hoàn tất giao dịch so với giá mua cố định, đặt cọc, lãi suất chậm thanh toán và các điều khoản khác mà bên bán quan tâm và cần được thể hiện tại hợp đồng mua bán.

Đối với bên mua: Các điều khoản cơ bản, đảm bảo, bồi thường, cam kết, bảo mật và thông báo cần phải được chú trọng trong quá trình đàm phán và soạn thảo hợp đồng chuyển nhượng, mua bán này. Thông qua đó bên mua có quyền được sở hữu hợp pháp đối với phần vốn điều lệ được chuyển nhượng, hạn chế được những rủi ro phát sinh và có thể nhận được khoản bồi thường nếu xẩy ra rủi ro trong giao dịch…
Trân trọng.


LS TRẦN MINH HÙNG CHUYÊN GIA TƯ VẤN LUẬT TRÊN HTV, VTV, THVL1, SCTV…