Trong đời sống, không ít hành vi cản trở việc thực hiện công vụ của các cá nhân có thẩm quyền xảy ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động quản lý nhà nước nói riêng và an ninh trật tự nói chung. Để xử lý một cách nghiêm khắc các hành vi này, Bộ luật hình sự hiện hành có quy định về tội chống người thi hành công vụ. Vậy quy định đó là gì? Làm sao để nhận biết tội chống người thi hành công vụ khi có những hành vi vi phạm pháp luật tương tự? Bài viết này của Luật Sư Gia Đình sẽ đem đến những thông tin hữu ích xoay quanh vấn đề này.

1. Thế nào là tội chống người thi hành công vụ?

Tội chống người thi hành công vụ được quy định tại Điều 330 Bộ luật hình sự 2015 như sau:

“1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội;

d) Gây thiệt hại về tài sản 50.000.000 đồng trở lên;

đ) Tái phạm nguy hiểm.”

Theo đó,  Chống người thi hành công vụ, được hiểu là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật.

2. Tư vấn và bình luận về tội chống người thi hành công vụ theo Bộ luật hình sự 2015

Các yếu tố cấu thành tội chống người thi hành công vụ

–  Mặt khách quan:

+ Có hành vi dùng vũ lực đối với người thi hành công vụ. Hành vi này được thể hiện qua việc người phạm tội đã sử dụng sức mạnh có hoặc không kèm theo hung khí để tác động lên thân thể người đang thi hành công vụ như đấm, đá, đánh… (xem giải thích tương tự tội cướp tài sản). Tuy nhiên hành vi dùng vũ lực nếu gây ra thương tích thì tỷ lệ thương tật phải chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác.

+ Có hành vi đe dọa dùng vũ lực (xem giải thích tương tự tội cướp tài sản) đối vối người thi hành công vụ. Hành vi này được thể hiện qua người phạm tội có các lời nói, cử chỉ sẽ sử dụng vũ lực để uy hiếp tinh thần người thi hành công vụ (như dọa sẽ đánh gãy tay, dọa móc mắt…).

+ Có hành vi dùng các thủ đoạn khác (ngoài các hành vi nêu trên) đê uy hiếp người thi hành công vụ (như dọa đốt nhà, hủy hoại tài sản…).

Lưu ý:

Các hành vi nêu trên nhằm vào các mục đích sau:

+ Cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ. Nghĩa là làm cho người có trách nhiệm thi hành công vụ không thể thực hiện được hoặc rất khó khăn trong thực hiện công vụ được giao.

Ví dụ: Đe cản trở việc thi hành quyết định cưỡng chế hành chính về dỡ nhà xây dựng trái phép, chủ nhà đã dùng gậy đánh đuổi những người được giao nhiệm vụ thi hành quyết định đó.

Ép buộc hạ thực hiện hành vi trái pháp luật. Được thể hiện qua việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hay các thủ đoạn khác uy hiếp người thi hành công vụ để buộc họ phải làm những việc có lợi cho người phạm tội mà những việc đó trái pháp luật.

Ví dụ: Để có lợi và hợp pháp hóa việc chiếm đất, người phạm tội dùng thủ đoạn đe dọa dùng vũ lực để ép buộc cán bộ địa chính phải đo đạc thêm diện tích mà người phạm tội đã lấn chiếm.

Người bị hại của tội này phải là cán bộ công chức được phân công thực hiện nhiệm vụ, công vụ hoặc những người khác được giao thực hiện các nhiệm vụ, công vụ.

Trường hợp hành vi chống người thi hành công vụ mà gây hậu quả chết người hoặc đã có để dấu hiệu cấu thành tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác thì người phạm tội còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh tương ứng với hậu quả đã gây ra.

–  Khách thể:

Hành vi nêu trên xâm phạm đến hoạt động bình thường, đúng đắn của các cơ quan quản lý Nhà nước, của cán bộ, công chức và những người được giao nhiệm vụ, công vụ.

–  Mặt chủ quan:

Người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý.

–  Chủ thể:

Chủ thể của tội này là bất kỳ người nào có đủ khả năng lực trách nhiệm hình sự.

–  Về hình phạt:

Mức hình phạt của tội phạm này được chia thành 2 khung, cụ thể như sau:

+ Khung một (khoản 1):

Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Được áp dụng đối với trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan.

+ Khung hai (khoản 2):

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

–  Có tổ chức: Được hiểu là trường hợp có sự cấu kết chặt chẽ giữa những người (đồng phạm), cùng thực hiện tội phạm này.

–  Phạm tội 02 lần trở lên: Được hiểu là có từ hai lần phạm tội chống người thi hành công vụ trở lên, mà mỗi lần phạm tội có đầy đủ các yếu tố cấu thành của tội này. Đồng thời trong các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và cũng chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

–  Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội: Được hiểu là hành vi của ngưòi phạm tội đã tác động vào ý chí, tư tưởng của người khác nhằm rủ rê, kêu gọi người khác cùng phạm tội (tuy không thuộc trường hợp có tổ chức).

–  Gây thiệt hại về tài sản 50.000.000 đồng trở lên;

–  Tái phạm nguy hiểm.

 Những trường hợp sau đây được coi là tái phạm nguy hiểm:

+ Đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý;

+ Đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội do cố ý.

Trân trọng.

LS TRẦN MINH HÙNG CHUYÊN GIA TƯ VẤN LUẬT TRÊN HTV, VTV, THVL1...

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)