1.Ông bà nội đòi nuôi cháu có được không?
Việc ông bà nội đòi nuôi cháu là không phù hợp với quy định của pháp luật. Theo quy định của luật hôn nhân và gia đình, cha mẹ là người trực tiếp có quyền và nghĩa vụ trong việc nuôi con.
Hỏi: Chào luật sư, tôi muốn được tư vấn về việc giành quyền nuôi con. Tôi và chồng tôi có một bé trai 06 tuổi, hiện tại do không còn tình cảm nên cả hai cùng đồng ý ly hôn. Chúng tôi đã thỏa thuận được với nhau về việc phân chia tài sản và con sẽ giao cho tôi chăm sóc nuôi dưỡng. Tuy nhiên bố mẹ chồng tôi không đồng ý, ông bà nói bé trai nhà tôi là cháu đích tôn, không được giao cho tôi nuôi mà phải ở với nhà nội, còn nói sẽ kiện tôi ra tòa để giành quyền nuôi cháu. Luật sư cho tôi hỏi việc ông bà nội đòi nuôi cháu như bố mẹ chồng tôi nói có phù hợp với luật pháp của nước ta hiện nay hay không? Tôi xin cảm ơn.
Luật sư tư vấn: Chào bạn. Chúng tôi đã nhận được thắc mắc của bạn và Luật sư Công ty Luật DFC xin được giải đáp như sau.
Căn cứ pháp lý:
• Luật hôn nhân và gia đình 2014
• Bộ luật dân sự 2015
• Các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành Luật hôn nhân và gia đình 2014
Nội dung tư vấn:
Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014, sau ly hôn, cha mẹ sẽ thỏa thuận về việc ai là người trực tiếp nuôi con, cấp dưỡng, thăm nuôi và chăm sóc con. Theo đó, một trong hai người sẽ là người trực tiếp nuôi con, người còn lại có nghĩa vụ cấp dưỡng, đồng thời có quyền và nghĩa vụ thăm nom, chăm sóc và giáo dục con.
Căn cứ vào khoản 5 điều 84 Luật hôn nhân và gia đình 2014, nếu phát hiện cha mẹ có những hành vi gây ảnh hưởng đến lợi ích của con thì những cá nhân, tổ chức sau có quyền yêu cầu tòa án thay đổi người nuôi con:
• Người thân thích;
• Các cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
• Các cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
• Hội liên hiệp phụ nữ.
Như vậy trong trường hợp của bạn, bố mẹ chồng bạn không thể can thiệp vào quyền nuôi con sau khi ly hôn của bạn. Việc ai là người trực tiếp nuôi con cũng như các nghĩa vụ của cha mẹ đối với con là do bạn và chồng bạn cùng thỏa thuận. Bố mẹ chồng bạn chỉ có quyền yêu cầu tòa án thay đổi quyền nuôi con nếu bạn có những hành vi gây ảnh hưởng tới lợi ích của con bạn. Nếu bạn chăm sóc và giáo dục con tốt theo đúng quy định của pháp luật, không làm tổn hại đến con thì bố mẹ chồng bạn không thể kiện để giành quyền nuôi con với bạn.
Trong trường hợp cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện nuôi con thì tòa án sẽ chỉ định người giám hộ cho con. Người giám hộ cho con trong trường hợp này có thể là ông bà nội, ngoại, cô dì chú bác ruột,… tùy thuộc vào sự xem xét của tòa án. Pháp luật không quy định việc ông bà nội đòi nuôi cháu nên trong trường hợp này, bạn vẫn là người trực tiếp nuôi con vì đã có thỏa thuận với chồng.
Ông bà nội đòi nuôi cháu là không phù hợp với pháp luật. Ông bà chỉ có quyền thăm nom chăm sóc và cùng cha mẹ giáo dục cháu. Đồng thời ông bà cũng có quyền yêu cầu tòa án thay đổi quyền nuôi con nếu như lợi ích của con bạn bị xâm phạm.
2. Quyền thăm và đưa đón con sau khi ly hôn ?
Luật sư có thể tư vấn cho em về quyền thăm con. Khi ly hôn em chấp nhận thuận tình ly hôn và con gái cho vợ nuôi. Thứ 7 hàng tuần em đón cháu về nhà nội chơi tới chiều Chủ nhật. Nhưng gần đây điện thoại đón cháu thì cô ấy chặn cuộc gọi hay không nghe máy. Em tự chạy vô nhà cô ấy đứng chờ để đón cháu về nhà thì cha mẹ cô ta la lối này nọ.
Như vậy em có thể giành quyền nuôi con lại được không? Con em hiện tại 8 tuổi. Điều kiện bên nhà em thuận tiện cho cháu rất nhiều so với bên nhà cô ấy.
 
Trả lời:
Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Văn Phòng Luật Sư Gia Đình. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
Điều 83. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về vaiệc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ."
-> Như vậy, theo quy định trên thì trong trường hợp này vợ bạn và gia đình cô ấy không có quyền cản trở bạn thăm con. Do đó, nếu muốn dành quyền nuôi con thì bạn có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con. Nhưng bạn phải xem xét đến nguyện vọng của con bạn và bạn phải đưa ra được căn cứ chứng minh người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
 
3. Không cấp dưỡng có được quyền thăm nom con khi ly hôn?
Xin cho tôi hỏi về vấn đề: Không cấp dưỡng có được quyền thăm nom con khi ly hôn. Tôi và chồng ly hôn đã được hơn 2 năm. Chồng tôi là người trực tiếp nuôi con và tòa án tuyên tôi phải cấp dưỡng hàng tháng cho con với số tiền là nửa tháng tiền lương cơ sở. Tuy nhiên, vì điều kiện kinh tế khó khăn, tôi không có tài sản cũng như thu nhập gì nên gần 2 năm nay tôi không cấp dưỡng cho con mà chỉ thỉnh thoảng cho tiền con ăn quà và đóng tiền viện phí khi con ốm đau hay các khoản học phí cho con. Lấy lí do tôi không cấp dưỡng nên cha và ông bà nội của con tôi không cho phép tôi thăm nom và đón con đi chơi. Xin hỏi họ có được quyền làm như vậy không?
Luật sư Văn Phòng Gia Đình trả lời:
Căn cứ theo quy định tại Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, người không trực tiếp nuôi con sau ly hôn có các quyền, nghĩa vụ sau đây:
“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có
nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”
Thứ nhất, về quyền thăm nom con:
Quyền thăm nom con của bạn và nghĩa vụ cấp dưỡng hàng tháng cho con là các quyền và nghĩa vụ riêng biệt, nghĩa vụ cấp dưỡng cho con không gắn liền với quyền lợi được chăm nom con. Vì vậy, mặc dù bạn vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng xong quyền lợi được thăm nom con vẫn được đảm bảo. Người trực tiếp nuôi dưỡng con và các thành viên trong gia đình có quyền yêu cầu bạn thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng xong phải tôn trọng quyền thăm nom con của bạn.
“1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”- Điều 83 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.
Như vậy, không ai kể cả người chồng đã ly hôn có quyền ngăn cản bạn thăm nom, đưa đón con đi chơi. Quyền lợi này của bạn chỉ bị hạn chế khi có quyết định hạn chế quyền thăm nom của Tòa án.
 
Thứ hai, về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con:
Căn cứ theo quy định tại Điều 110 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, bạn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con như sau:
“Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.”
Khi bạn không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, các cá nhân, tổ chức có liên quan có quyền yêu cầu Tòa án buộc bạn phải thực hiện nghĩa vụ theo quy định tại Điều 119 Luật này:
“1. Người được cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.
2. Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
3. Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức quy định tại các điểm b, c và d khoản 2 Điều này yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.“
Trường hợp điều kiện, hoàn cảnh bạn khó khăn mà không có khả năng cấp dưỡng cho con theo như quyết định mà Tòa án đã tuyên thì bạn có thể thỏa thuận lại bằng văn bản với người chồng đã ly hôn về mức cấp dưỡng và phương thức cấp dưỡng. Nếu không thỏa thuận được thì bạn vẫn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết khi có lý do chính đáng.
4. Có quyền hạn chế quyền thăm nom, chăm sóc con không?
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào luật sư. Tôi có vấn đề sau nhờ luật sư tư vấn giúp tôi
Tôi và chồng tôi đã ly hôn. Chúng tôi có con chung hơn 2 tuổi, sau khi ly hôn tôi là mẹ nên nhận nuôi cháu. Chồng cũ của tôi phải cấp dưỡng nuôi cháu hàng tháng và được thăm gặp cháu. Khi có ý định muốn đưa con đi đâu chơi thì chồng tôi có phải xin ý kiến của tôi không? Tôi có quyền ngăn cấm chồng tôi không được mang con tôi đi đâu nếu không có sự đồng ý của tôi không? Rất mong nhận được câu trả lời, Tôi xin chân thành cảm ơn!
Luật sư tư vấn:
Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định rất rõ về quyền được thăm nom con sau ly hôn của người không trực tiếp nuôi dưỡng
“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó”.
Như vậy, chồng bạn hoàn toàn có quyền thăm nom, chăm sóc con chung của các bạn. Pháp luật hôn nhân và gia đình không liệt kê cụ thể những việc nào được gọi là thăm nom, chăm sóc, tuy nhiên, việc đưa con đi chơi hoặc đi đâu đó nhằm phục vụ cho mục đích phát triển của đứa trẻ hay bù đắp tình cảm cha con… là việc hoàn toàn bình thường và là nhu cầu chính đáng của cả người cha và đứa trẻ.
Pháp luật Việt Nam luôn đặt lên hàng đầu việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của bà mẹ và trẻ em, do đó, để đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho đứa trẻ trong những gia đình khuyết bố hoặc mẹ pháp luật đã đưa ra những quy định rất nhân văn nhằm hướng đến phát triển con người và bạn không có quyền ngăn cấm người cha thực hiện hành động thăm nom, chăm sóc, giáo dục, dạy dỗ, bù đắp tình cảm… cho con của mình, trừ khi bạn có chứng cứ rõ ràng việc đưa con bạn đi ra ngoài là cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con của bạn thì khi đó bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người cha.
2. Phải làm sao khi không được gặp con sau khi ly hôn
Tóm tắt câu hỏi:
Tôi đã ly hôn với chồng, chúng tôi có một đứa con chung, chồng tôi được quyền nuôi con. Thời gian gần đây, tôi hay đến thăm con, mỗi lần đến đều bị ông bà nội đuổi đi và không cho gặp con. Vậy tôi phải làm thế nào? Mong luật sư tư vấn.
Luật sư tư vấn:
Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định tại Điều 82 về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:
“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”
Bên cạnh đó, Điều 83 quy định về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
“2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”
Theo đó, bạn có quyền được thăm con mà ông, bà nội không được cản trở quyền thăm nom con. Nếu vẫn có hành vi cản trở việc thăm nom thì bạn báo ngay đến cơ quan có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết. Với hành vi này thì có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị Định 167/2013/NĐ- CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 như sau:
“Điều 53. Hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.”
 
 
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội. 
 Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như:  Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư  bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du, Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại: 028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần Minh Hùng: 0972 238006
Email: luatsuthanhpho@gmail.com
http://www.luatsugiadinh.net. vn
http://www.luatsuthanhpho.com