Thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng của Tòa án

Cảm ơn công ty đã tư vấn cho tôi, tôi đã ra tòa án huyện để khởi kiện theo hướng dẫn từ phía công ty nhưng được tòa trả lời rằng do nhóm thiết kế website tôi thuê đang ở Quận 9 TP. HCM nên nếu tôi muốn khởi kiện thì phải đến tòa án Quận 9 khời kiện. Hiện tôi đang ở Hà Nội và không thể đến TP. HCM được, vậy phía tòa án từ chối đơn kiện của tôi như vậy có đúng luật không? Giờ tôi cần làm gì tiếp theo để đòi lại quyền lợi của mình. Hiện tôi có đầy đủ hợp đồng và các tài liệu liên quan chứng minh rõ phía thiết kế website đã vi phạm hợp đồng đã ký.

Luật sư tư vấn:

Hợp đồng dịch vụ là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch vụ thực hiện công việc cho bên thuê dịch vụ, còn bên thuê dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ. Theo Điều 522 của Bộ luật dân sự 2005 xác nhận nghĩa vụ của bên cung ứng dịch vụ như sau:

“1. Thực hiện công việc đúng chất lượng, số lượng, thời hạn, địa điểm và các thoả thuận khác;

2. Không được giao cho người khác thực hiện thay công việc, nếu không có sự đồng ý của bên thuê dịch vụ;

3. Bảo quản và phải giao lại cho bên thuê dịch vụ tài liệu và phương tiện được giao sau khi hoàn thành công việc;

4. Báo ngay cho bên thuê dịch vụ về việc thông tin, tài liệu không đầy đủ, phương tiện không bảo đảm chất lượng để hoàn thành công việc;

5. Giữ bí mật thông tin mà mình biết được trong thời gian thực hiện công việc, nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định;

6. Bồi thường thiệt hại cho bên thuê dịch vụ, nếu làm mất mát, hư hỏng tài liệu, phương tiện được giao hoặc tiết lộ bí mật thông tin.”

Trước hết, các bên nên thỏa thuận về quyền lợi của các bên, nếu không thỏa thuận được bạn có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp quận (huyện) để yêu cầu giải quyết.

Tòa án có thẩm quyền giải quyết đầu tiên và trước hết là Tòa án theo hợp đồng theo thỏa thuận của các bên. Nếu các bên không có thỏa thuận thì có thể áp dụng các quy định về thẩm quyền của Tòa án được quy định cụ thể tại Bộ luật Tố tụng dân sự. Cụ thể:

Tại Điều 36, Bộ luật Tố tụng dân sự đã ghi nhận về thẩm quyền của Toà án theo sự lựa chọn của nguyên đơn, người yêu cầu như sau:

“1. Nguyên đơn có quyền lựa chọn Toà án giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động trong các trường hợp sau đây:

a) Nếu không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết;

b) Nếu tranh chấp phát sinh từ hoạt động của chi nhánh tổ chức thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi tổ chức có trụ sở hoặc nơi tổ chức có chi nhánh giải quyết;

c) Nếu bị đơn không có nơi cư trú, làm việc, trụ sở ở Việt Nam hoặc vụ án về tranh chấp việc cấp dưỡng thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi mình cư trú, làm việc giải quyết;

d) Nếu tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi mình cư trú, làm việc, có trụ sở hoặc nơi xảy ra việc gây thiệt hại giải quyết;

đ) Nếu tranh chấp về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, quyền và lợi ích liên quan đến việc làm, tiền lương, thu nhập và các điều kiện lao động khác đối với người lao động thì nguyên đơn là người lao động có thể yêu cầu Toà án nơi mình cư trú, làm việc giải quyết;

e) Nếu tranh chấp phát sinh từ việc sử dụng lao động của người cai thầu hoặc người có vai trò trung gian thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi người sử dụng lao động là chủ chính cư trú, làm việc, có trụ sở hoặc nơi người cai thầu, người có vai trò trung gian cư trú, làm việc giải quyết;

g) Nếu tranh chấp phát sinh từ quan hệ hợp đồng thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi hợp đồng được thực hiện giải quyết;

h) Nếu các bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở ở nhiều nơi khác nhau thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi một trong các bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết;

i) Nếu tranh chấp bất động sản mà bất động sản có ở nhiều địa phương khác nhau thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi có một trong các bất động sản giải quyết”.

Do bạn không nói rõ cụ thể trường hợp bạn tranh chấp phát sinh như thế nào nên bạn hãy căn cứ vào thẩm quyền của Tòa theo lựa chọn của nguyên đơn tại Điều 46 để xác định Tòa án có thẩm quyền giải quyết.

2. Tranh chấp hợp đồng được giải quyết ở tòa án hay trọng tài thương mại?

Tóm tắt câu hỏi:

Thưa luật sư. Em có vay tín chấp của PPF để mua điện thoại trả góp số tiền là 6.100.000 vnd. Do sau khi em mua điện thoại xong em bị mắc nợ nên chưa đóng tiền được 1 tháng nào. Đến nay tính từ lúc em vay là gần 2 năm. Hiện công ty PPF kiện em ra Trung tâm trọng tài thương mại Đông Dương. Em muốn hỏi luật sư tư vấn giúp em là em có nên để giải quyết sự việc tại công ty trọng tài hay là ở toà án vì em đọc thấy luật là bị đơn của vay tín chấp có quyền lựa chọn? Em xin cảm ơn luật sư. Mong luật sư tư vấn cho em để em có sự lựa chọn đúng ạ. 

Luật sư tư vấn:

Theo quy định tại Điều 471 Bộ luật Dân sự 2005:

“Hợp đồng vay tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Khi giao kết hợp đồng vay tiền với công ty tài chính PPF, bạn đã có các quyền và nghĩa vụ theo thỏa thuận trong hợp đồng; và các quyền, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Theo đó bạn đó có nghĩa vụ trả nợ của bên vay theo Điều 474 Bộ luật Dân sự 2005:

“- Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

………….

– Trong trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi đối với khoản nợ chậm trả theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn chậm trả tại thời điểm trả nợ, nếu có thoả thuận.

– Trong trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi trên nợ gốc và lãi nợ quá hạn theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn vay tại thời điểm trả nợ.”

Khi bạn không thể thực hiện được nghĩa vụ theo hợp đồng thì bạn đó có thể thương lượng, thỏa thuận với công ty tài chính PPF về việc hoãn thực hiện nghĩa vụ trả nợ, gia hạn trả nợ… Hai bên có thể tự thương lượng với nhau để tìm ra phương án giải quyết tốt nhất, đảm bảo được quyền và lợi ích của hai bên.

Theo quy định tại Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010:

“Điều 5. Điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài

1. Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.”

Theo thông tin bạn cung cấp, không rõ giữa bạn và công ty PPF có thỏa thuận về việc giải quyết tranh chấp tại Trung tâm trọng tài thương mại Đông Dương hay không? Nếu trong hợp đồng vay tín chấp với PPF trước đây, bạn và PPF đã thỏa thuận khi có tranh chấp sẽ giải quyết tại Trọng tài thương mại Đông Dương thì việc PPF kiện bạn ra Trọng tài thương mại Đông Dương là đúng quy định pháp luật và trường hợp này Tòa án không có thẩm quyền giải quyết. Nếu trước đó giữa bạn và công ty PPF không có sự thỏa thuận về việc giải quyết tranh chấp tại Trung tâm trọng tài thương mại Đông Dương thì Trung tâm trọng tài thương mại Đông Dương không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp, và việc mà công ty PPF khởi kiện bạn ra Trung tâm trọng tài thương mại Đông dương là không có căn cứ.

Khi đó, nếu bạn đó không có khả năng trả nợ thì công ty tài chính PPF có quyền khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật. Thời hiệu khởi kiện về hợp đồng dân sự quy định tại Điều 427 Bộ luật Dân sự là 02 năm, kể từ ngày quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân, các chủ thể khác bị xâm phạm.

Trong trường hợp, công ty PPF khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự thì bạn của bạn với tư cách là bị đơn, có các quyền, nghĩa vụ theo Điều 58 và Điều 60 Bộ luật Tố tụng dân sự .

Khi tòa án giải quyết vụ tranh chấp dân sự giữa người bạn và công ty tài chính PPF thì trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Toà án tiến hành hoà giải để các đương sự thoả thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Việc hoà giải được tiến hành theo các nguyên tắc sau đây:

“- Tôn trọng sự tự nguyện thoả thuận của các đương sự, không được dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực, bắt buộc các đương sự phải thoả thuận không phù hợp với ý chí của mình;

– Nội dung thoả thuận giữa các đương sự không được trái pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.”

Trong trường hợp, công ty tài chính PPF và bạn tự hòa giải và tự giải quyết được tranh chấp thì tòa án ra Quyết định công nhận sự tự thỏa thuận của các đương sự. Trường hợp, hai bên không tự hòa giải được thì tòa án tiếp tục giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật. Và đương nhiên, cho dù tự hòa giải hay tòa án giải quyết thì bạn vẫn luôn luôn phải thực hiện nghĩa vụ dân sự là nghĩa vụ trả nợ đối với công ty tài chính PPF theo hợp đồng đã giao kết và theo quy định của pháp luật (trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác) vì đây là trách nhiệm dân sự mà bạn đó phải gánh chịu do vi phạm nghĩa vụ dân sự .

Khi xem xét các quy định trên cùng với những thông tin bạn cung cấp thì có thể nhận thấy rằng, vì bạn đã không thực hiện nghĩa vụ của mình, do đó, bạn nên thỏa thuận trực tiếp với công ty PPF để hoàn thành nghĩa vụ là thanh toán số tiền vay trước khi công ty PPF khởi kiện bạn ra Tòa án.