1. Trường hợp nào tước quyền thăm nuôi con?
Theo quy định tại khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở, ngay cả người đang trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, có những trường hợp người không trực tiếp nuôi con bị Tòa án hạn chế quyền thăm con.
Cụ thể, Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định các trường hợp này bao gồm:
– Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
– Phá tán tài sản của con;
– Có lối sống đồi trụy;
– Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội;
Đây là những hành vi làm ảnh hưởng xấu đến người con, đến sự phát triển, nhận thức, giáo dục con cho nên người trực tiếp nuôi con hoặc người thân thích có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm con.
Ngoài ra tại Điều 68 Luật hôn nhân và gia đình quy định vè bảo vệ quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và con, theo đó tại Khoản 4 ghi rõ:
" Mọi thỏa thuận của cha mẹ, con liên quan đến quan hệ nhân thân, tài sản không được làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình, cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình."
Luật cũng quy định nhiều quyền và nghĩa vụ khác sau hôn nhân đối với con chung như nghĩa vụ thăm non, tôn trọng quyền được sống chung với người trực tiếp nuôi, không được cản trở người không trực tiếp nuôi con thăm nom, chăm sóc,…
Thủ tục yêu cầu hạn chế hoặc tước quyền thăm con sau ly hôn
Hồ sơ yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con bao gồm:
– Đơn yêu cầu tòa án hạn chế quyền thăm nom con
– Bản sao quyết định ly hôn có công chứng
– Bản sao chứng minh thư nhân dân
– Chứng cứ chứng minh người không trực tiếp nuôi con đã có hành vi ảnh hưởng đến việc chăm sóc giáo dục con
– Đơn xin xác nhận cư trú chứng minh thẩm quyền khởi kiện
Người yêu gửi đơn tới Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú để được giải quyết.
Như vậy, khi người không trực tiếp nuôi con có hành vi làm ảnh hưởng xấu đến con thì được phép yêu cầu Tòa án hạn chế hoặc tước quyền thăm con của người đó.
 
2. Khởi kiện hành vi ngăn cản quyền thăm nom con
Tóm tắt câu hỏi:
Em trai tôi và bạn gái có với nhau 1 đứa con. Hiện tại đứa bé đã được hơn 5 tuổi. Tuy nhiên do gia đình ngăn cấm và phản đối nên em trai tôi không đăng ký kết hôn và cũng không còn chung sống với bạn gái nữa. Hiện tại mẹ cháu bé không cho em trai tôi gặp con cũng như thăm nom , đồng thời muốn cắt bỏ toàn bộ mối quan hệ giữa 2 bố con. Tôi muốn hỏi việc này có phải là vi phạm pháp luật và em trai tôi cần phải làm gì để được quyền thăm nom và được có trách nhiệm với con mình?
Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật hôn nhân
 
Luật sư Gia Đình trả lời:
1. Căn cứ pháp lý
– Luật hôn nhân và gia đình 2014
– Nghị định 167/2013/NĐ-CP
2. Giải quyết vấn đề
Căn cứ theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình
Theo Điều 82, Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn:
“Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
…
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.”
Sau khi ly hôn em bạn vẫn có quyền trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng con, vợ em trai bạn không cho em trai bạn gặp con là không đúng quy định pháp luật.
Người thực hiện hành vi cản trở quyền thăm nuôi con sau khi ly hôn sẽ bị xử phạt vi phạm theo Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP như sau:
“Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.”
Người vợ em trai bạn có hành vi cản trở em trai bạn thăm nom con, em bạn có quyền sau:
– Tố cáo hành vi của vợ bạn tới cơ quan công an hoặc Ủy ban nhân dân để cơ quan có thẩm quyền xử phạt hành vi của vợ bạn;
– Xin xác nhận của Ủy ban nhân dân hoặc công an về việc vợ bạn có hành vi cản trở quyền chăm con của bạn sau đó bạn yêu cầu cơ quan thi hành án việc thăm nom, chăm sóc con theo bản án, quyết định của Tòa án
 
3. Giành lại quyền nuôi con sau khi ly hôn có được không?
Căn cứ pháp lý
• Luật Hôn nhân và gia đình 2014
• Nghị định 126/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Hôn nhân và gia đình
• Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP hướng dẫn thi hành quy định của Luật hôn nhân và gia đình
1. Ngăn cản thăm nuôi con là hành vi trái quy định của pháp luật
Khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn ghi nhận: ” Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở”.
Khoản 2 Điều 83 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn ghi nhận: “Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”
Theo đó, việc chồng cũ chị ngăn cản việc thăm nom, chăm sóc con của chị là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật. Đặc biệt, hành vi lấy con ra để vòi vĩnh tiền của chị không chỉ vi phạm pháp luật mà còn vi phạm nghiêm trọng về đạo đức. Hành vi ngăn cản chị thăm nom con của chồng chị có thể bị xử phạt hành chính từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng theo quy định tại Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình.
2. Có giành lại quyền nuôi con sau khi ly hôn được hay không?
Nhiều người nghĩ, khi Tòa án đã ra bản án, quyết định về việc ly hôn, trong đó có giải quyết về vấn đề con chung thì không thể giành lại quyền nuôi con. Tuy nhiên, trên thực tế, ngay cả khi đã có bản án quyết định của Tòa án thì người không trực tiếp nuôi con vẫn có quyền kháng cáo để giành lại quyền nuôi con.
Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn. Theo đó, trong trường hợp có căn cứ người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì trên cơ sở lợi ích của con, những cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
• Người thân thích;
• Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
• Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
• Hội liên hiệp phụ nữ.
3. Thay đổi người nuôi con cần những điều kiện gì?
Sau khi ly hôn nếu muốn thay đổi người nuôi con thì có 2 cách:
• Cách 1: Các bên thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con
• Cách 2: Làm đơn yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con
Cách 1: Thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con
Pháp luật luôn tôn trọng sự thỏa thuận của các bên. Chính vì vậy, việc quyết định ai là người trực tiếp nuôi con khi ly hôn hoặc sau ly hôn, cha mẹ hoàn toàn có thể tự thỏa thuận với nhau và được pháp luật tôn trọng. Tuy nhiên, việc thỏa thuận của cha mẹ ảnh hưởng rất lớn đến con nên dù thỏa thuận như thế nào thì buộc phải đảm bảo phù hợp được với lợi ích của con.
Cách 2: Yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con
Nếu các bên không thỏa thuận được về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con thì người không trực tiếp nuôi con hoặc cá nhân, tổ chức theo quy định của pháp luật có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con khi có căn cứ cho rằng người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giao dục con bao gồm điều kiện về vật chất và điều kiện về tinh thần cho con. Điều kiện về vật chất có thể kể đến là khả năng kinh tế, chỗ ở ổn định, có nợ nần, cờ bạc,… hay không? Điều kiện về tinh thần ví dụ như là thời gian chăm sóc, quan tâm con, có hành vi bạo lực thể chất hay tinh thần con hay không,…. Nếu có chứng cứ chứng minh rằng người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ một trong các điều kiện nêu trên thì có thể khởi kiện yêu cầu tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con.
Lưu ý:
Đối với con từ đủ 7 tuổi trở lên- độ tuổi mà nhà làm luật cho rằng con đã có khả năng nhận thực việc muốn sống với ai thì việc quyết định thay đổi ai là người trực tiếp nuôi con còn phụ thuộc cả vào ý kiến của con.
4. Cần làm gì để có thể thay đổi người nuôi con?
Trong trường hợp của chị, chồng cũ của chị đã có những hành vi ngăn cản chị thăm nom con thì việc có thể ngồi lại bàn bạc thỏa thuận với chồng về việc thay đổi người nuôi con là rất khó. Chính vì vậy, khi chồng chị có hành vi cờ bạc, rượu chè, công việc không ổn định là những căn cứ để nhận thấy rằng chồng chị không còn là người thích hợp để nuôi dưỡng, chăm sóc con nữa thì chị có thể gửi đơn lên Tòa án nơi cư trú của chồng chị để yêu cầu thay đổi người nuôi con.
 
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội. 
 Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như:  Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư  bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn!.