Hướng dẫn tố cáo, khởi tố Tội hiếp dâm chi tiết nhất (2025)

Khi phát hiện hành vi hiếp dâm hoặc trực tiếp là nạn nhân, bạn có thể tố cáo vụ việc đến cơ quan Công an cấp xã nơi gần nhất để được giải quyết và xử lý sớm nhất. Sau khi tiếp nhận vụ việc, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét có ra quyết định khởi tố vụ án hiếp dâm hay không. Cụ thể như thế nào, mời bạn cùng VPLS GIA ĐÌNH theo dõi ngay bài viết sau đây. 

1. Ai có quyền tố cáo, khởi tố tội hiếp dâm?

Trước hết, chúng ta cần làm rõ tố cáo và khởi tố là gì. Từ đó, mới có thể xác định những ai có quyền tố cáo và có thẩm quyền khởi tố tội hiếp dâm. 

Về tố cáo, tố cáo được quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Tố cáo hiện hành như sau: 

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

1. Tố cáo là việc cá nhân theo thủ tục quy định của Luật này báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, bao gồm:

a) Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ;

b) Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực.”

Trong khi đó, khởi tố là giai đoạn khởi đầu trong quá trình tố tụng hình sự, trong đó cơ quan tư pháp hình sự sẽ tiến hành xác định sự có (hoặc không) xuất hiện các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội. 

Như vậy, khi phát hiện hành vi cố ý gây thương tích cho người khác, bất kỳ cá nhân nào cũng có thể tố cáo hành vi hiếp dâm bằng cách báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết. Sau đó, cơ quan nhà nước sẽ xác định xem hành vi đó có dấu hiệu của tội phạm hay không để quyết định có khởi tố vụ án hình sự về Tội hiếp dâm. 

2. Cơ quan nào tiếp nhận giải quyết tội hiếp dâm?

Theo quy định tại khoản 4 Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về thẩm quyền điều tra: Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra những vụ án hình sự mà tội phạm xảy ra trên địa phận của mình. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì việc điều tra thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú hoặc bị bắt.

Như vậy, thông thường nạn nhân, người nhà nạn nhân có thể tố cáo hành vi hiếp dâm đến Công an quận/ huyện nơi gần nhất hoặc nơi xảy ra hành vi hiếp dâm, nơi người phạm tội cư trú hoặc bị bắt về tội hiếp dâm. 

3. Thủ tục tố cáo tội hiếp dâm

Để tố cáo hành vi hiếp dâm, bạn cần chuẩn bị đơn tố cáo. Bạn có thể Tải mẫu đơn tố cáo Tội hiếp dâm tại đây: Mẫu đơn tố cáo tội hiếp dâm 

Việc giải quyết một đơn tố cáo về hành vi cố ý gây thương tích thường được thực hiện theo trình tự các bước sau:

Bước 1: Bạn nộp đơn trình báo, tố giác tội phạm (thường được gọi là đơn tố cáo hành vi cố ý gây thương tích) lên cơ quan Công an cấp huyện nơi có hành vi hiếp dâm. 

Bước 2: Cơ quan công an kiểm tra, xác nhận thông và ra quyết định. 

• Trong thời hạn hai mươi ngày, kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, Cơ quan công an trong phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra, xác minh nguồn tin và quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự.
• Trong trường hợp sự việc bị tố giác có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn để giải quyết tố giác có thể dài hơn, nhưng không quá hai tháng căn cứ theo Điều 147 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Bước 3: Trường hợp việc giải quyết không thỏa đáng, bạn có thể làm đơn khiếu nại.

• Nếu sau thời hạn hai tháng, Cơ quan công an không giải quyết trường hợp này của bạn hoặc giải quyết không thỏa đáng thì bạn có thể làm đơn khiếu nại gửi Thủ trưởng Cơ quan công an đó để yêu cầu giải quyết để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho bạn.

4. Quy trình khởi tố tội hiếp dâm

Căn cứ Bộ luật Tố tụng Hình sự, quy trình khởi tố vụ án hình sự đối với tội hiếp dâm được thực hiện như sau:

Bước 01: Cơ quan điều tra tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố

Cơ quan điều tra có thể tiếp nhận tin báo từ: Tố giác của cá nhân; Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân; Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm; Người phạm tội tự thú.

Bước 02: Kiểm tra, xác minh các tin tức về tội phạm

Sau khi tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm, cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành xác định xem có hay không dấu hiệu của tội phạm cố ý gây thương tích.

Bước 03: Ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự

Sau khi đã tiến hành kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm đã xác định có dấu hiệu của tội phạm, các cơ quan có thẩm quyền khởi tố trong phạm vi trách nhiệm của mình ra quyết định khởi tố vụ án hình sự cố ý gây thương tích.

5. Bị hiếp dâm 02 năm sau mới tố cáo có được không?

Tội hiếp dâm được quy định tại Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật Hình sự) bao gồm các khung hình phạt như sau:

• Khung 1: Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
• Khung 2: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
• Khung 3: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
• Khung 4: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ phụ thuộc vào loại tội phạm, được quy định tại Khoản 2 Điều 27 Bộ luật Hình sự như sau:

• 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng.
• 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng.
• 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng.
• 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Theo đó, việc phân loại tội phạm được quy định tại Khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự như sau:

• Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
• Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
• Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
• Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Như vậy, các khung hình phạt về tội danh hiếp dâm đều thuộc loại tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Do đó, thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội danh này thấp nhất là 15 năm, cao nhất là 20 năm.

Trong trường hợp mà bạn đề cập, hành vi hiếp dâm chỉ mới xảy ra 2 năm trước nên vẫn còn thời hiệu để bạn có thể tố cáo để họ phải chịu trách nhiệm hình sự trước pháp luật. Lưu ý, bạn cần phải cung cấp đầy đủ các bằng chứng, chứng cứ chứng minh người kia đã thực hiện hành vi hiếp dâm.  

6. Luật sư tư vấn Hình sự giải quyết “Tội hiếp dâm”

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giỏi, nhiệt huyết và tận tâm, VPLS GIA ĐÌNHtự hào là đơn vị hàng đầu tư vấn và giải quyết các vấn đề hình sự bao gồm các dịch vụ sau:

• Đánh giá các vấn đề pháp lý liên quan đến hình sự;
• Tư vấn thu thập và chuẩn bị chứng cứ;
• Soạn thảo hồ sơ khởi kiện trong trường hợp khởi kiện;
• Luật sư bảo vệ tại tòa án.