Tội mua bán người dưới 16 tuổi chịu án phạt bao nhiêu năm tù?

Mua bán người dưới 16 tuổi là hành vi xem con người như một loại hàng hóa và tước đoạt của họ những quyền cơ bản về tự do một cách trái pháp luật và vô đạo đức. Hành vi mua bán người có thể bị phạt tù từ 07 năm đến 20 năm tù hoặc thậm chí là tù chung thân theo Điều 151 Bộ luật Hình sự. 

1. Hành vi nào bị xem là mua bán người dưới 16 tuổi? 

Theo khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP quy định mua bán người dưới 16 tuổi là khi thực hiện một trong các hành vi sau đây:

• Chuyển giao người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
• Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
• Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
• Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
• Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo và để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.

Như vậy, nếu thực hiện một trong các hành vi trên thì bị xem là mua bán người dưới 16 tuổi và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội mua bán người dưới 16 tuổi. 

2. Người dưới 16 tuổi mua bán người có bị đi tù không?

Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật Hình sự) như sau: 

“Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.”

Trong đó, Điều 150 Bộ luật Hình sự quy định về tội buôn bán người và Điều 151 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội buôn bán người dưới 16 tuổi. Cả hai tội danh này đều có các khung hình phạt về tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. 

Vì vậy, người dưới 16 tuổi (từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi) thực hiện hành vi mua bán người phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định bên trên.

3. Mua bán người dưới 16 tuổi thì phạm tội mua bán người, đúng hay sai?

Thực hiện hành vi mua bán người dưới 16 tuổi, người phạm tội sẽ không bị truy cứu hình sự về Tội mua bán người (Điều 150 Bộ luật Hình sự), mà sẽ bị truy cứu về Tội mua bán người dưới 16 tuổi (Điều 151 Bộ luật Hình sự).

Bởi vì khách thể mà hành vi mua bán người này xâm phạm đến chính là người dưới 16 tuổi, theo Luật trẻ em thì đây được gọi là trẻ em. Những nạn nhân này thường chưa phát triển đầy đủ về nhận thức và hành vi của mình (đặc biệt là trẻ em vùng cao) nên rất dễ bị các đối tượng xấu dụ dỗ, lôi kéo, lợi dụng. 

Như vậy, người nào có hành vi mua bán người dưới 16 tuổi thì sẽ phạm tội mua bán người dưới 16 tuổi theo Điều 151 Bộ luật Hình sự

4. Khung hình phạt tội mua bán người dưới 16 tuổi?

Thực hiện hành vi mua bán trẻ em dưới 16 tuổi, người phạm tội sẽ bị truy cứu hình sự về Tội mua bán người dưới 16 tuổi – Điều 151 Bộ luật Hình sự theo các khung hình phạt sau:

Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, người phạm tội này có thể bị phạt từ 07 năm đến 20 năm tù hoặc thậm chí là tù chung thân tùy vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội. 

5. Mua bán người dưới 16 tuổi để lấy nội tạng có phải tội phạm đặc biệt nghiêm trọng?

Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại điểm d Khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự như sau: 

“Điều 9. Phân loại tội phạm

1. Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:

(…)

d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.”

Theo đó, hành vi mua bán người dưới 16 tuổi để lấy nội tạng (1 bộ phận cơ thể của nạn nhân) được quy định tại điểm d Khoản 3 Điều 151 Bộ luật Hình sự có mức phạt tù là từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Như vậy, mua bán người dưới 16 tuổi để lấy nội tạng là hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và cần phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. 

6. Nộp đơn tố cáo hành vi mua bán người dưới 16 tuổi ở đâu?

Theo quy định tại khoản 4 Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về thẩm quyền điều tra: Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra những vụ án hình sự mà tội phạm xảy ra trên địa phận của mình. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì việc điều tra thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú hoặc bị bắt.

Như vậy, thông thường nạn nhân, người nhà nạn nhân có thể tố cáo hành vi mua bán người dưới 16 tuổi đến Công an quận/ huyện nơi gần nhất hoặc nơi xảy ra hành vi phạm tội, nơi người phạm tội cư trú hoặc bị bắt về tội phạm này.  

7. Vai trò của Luật sư trong vụ án Tội mua bán người dưới 16 tuổi 

Luật sư trong vụ án hình sự về mua bán người dưới 16 tuổi sẽ có trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích của thân chủ (có thể là bị hại hoặc người phạm tội) thông qua các công việc sau:

• Giúp thân chủ hiểu rõ về tội danh và quy trình tố tụng;
• Hỗ trợ thân chủ trong việc giải quyết vụ án, giảm thiểu chi phí không cần thiết; 
• Tạo điều kiện cho thân chủ yên tâm, bình tĩnh đánh giá tình hình và hậu quả pháp lý;
• Hướng dẫn thân chủ trong việc thu thập tài liệu, chứng cứ và chuẩn bị bào chữa;
• Gặp gỡ cơ quan tố tụng và làm việc trực tiếp với thân chủ trong trại tạm giam, 
• Bào chữa trực tiếp cho thân chủ tại phiên tòa;
• Tận dụng thời điểm sớm để chứng minh sự thật và tránh áp dụng hình phạt quá nặng (đối với người phạm tội). 
•