Trong đời sống thường ngày cũng như trong các hoạt động kinh doanh, có lẽ nếu được chọn hẳn sẽ không ai muốn bị nợ hoặc phải thu hồi các khoản nợ. Tuy nhiên, muốn hay không thì thực tế vẫn ghi nhận những trường hợp thu hồi và xử lý các khoản nợ gặp nhiều khó khăn, phức tạp.

Những khó khăn, phức tạp trong việc quản lý danh mục các khoản nợ, quyết định thời điểm gia hạn, cũng như kế hoạch trả nợ dẫn tới không ít các bên tham gia đẩy mối quan hệ đi xa hơn so với những gì họ có thể dự tính. Nếu nhẹ thì ảnh hưởng đến lòng tin của các bên lẫn nhau, nặng thì phải kéo nhau đến các cơ quan tài phán để giải quyết các xung đột, tranh chấp phát sinh.

Bên cạnh đó, không ít trường hợp chủ nợ lại tìm đến những biện pháp thu hồi nợ không hợp pháp hoặc trá hình để tìm giải pháp cho khoản nợ của mình.Thực tế, đã có rất nhiều vụ việc thu hồi nợ kiểu này bị xã hội, cộng đồng lên án, khoản nợ thì không thu hồi được mà hệ quả có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự. Điều đó giải thích vì sao Tp. Hồ Chí Minh đang kiến nghị Bộ Tài chính đưa loại hình kinh doanh “dịch vụ đòi nợ” vào danh mục ngành, nghề cấm kinh doanh.

VÌ SAO LUẬT SƯ THU HỒI NỢ CHƯA ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐÚNG?

Trong quá trình hoạt động nghề nghiệp của mình, chúng tôi gặp không ít những trường hợp khách hàng lưỡng lự trong việc tìm đến Luật sư như là một kênh trong việc xử lý các khoản nợ của mình. Có nhiều lý do dẫn tới tình trạng khách hàng chưa thực sự mặn mà với sự hỗ trợ từ Luật sư. Trong số đó phải kể tới:

Thứ nhất, thói quen và suy nghĩ gần như đầu tiên đó là nhờ cậy vào các mối quan hệ để giúp giải quyết, nhất là các mối quan hệ mang tính chất quyền lực nhà nước, chẳng hạn như mối quan hệ với các cơ quan công an, cơ quan điều tra, tòa án, hoặc viện kiểm sát,… Việc nhờ cậy tới các mối quan hệ thân thiết, hữu hảo được thực hiện dưới nhiều cấp độ và nhiều tầng nấc.

Thứ hai, niềm tin của khách hàng vào công cụ pháp lý chưa cao. Bằng chứng rõ ràng nhất của việc thiếu niềm tin vào các thủ tục pháp lý được thể hiện dưới nhiều khía cạnh mà VCCI đã công bố gần đây, chẳng hạn thời gian thực hiện các thủ tục tố tụng kéo dài, tình trạng “chạy án” phổ biến và trình độ, năng lực của cán bộ thấp, giá trị thực thi, v.v. (xem thêm báo cáo tại đây), mà hiệu quả có thể chưa nhìn thấy ngay được.

Thứ ba, chưa hiểu rõ được bản chất pháp lý của việc thu hồi nợ dẫn đến khách hàng thường có tâm lý ngại thực hiện các thủ tục pháp lý.

Thứ tư, mức phí thu hồi nợ đôi khi cũng là một rào cản mà khách hàng quan tâm.

Thứ năm, không ít trường hợp khách hàng đã sử dụng các dịch vụ Luật sư tuy nhiên kết quả không diễn ra như những gì khách hàng kỳ vọng. Điều này đến từ nhiều lý do, chẳng hạn năng lực thực tiễn của Luật sư tham gia tư vấn, hỗ trợ khách hàng, thiện chí hợp tác của đối tác, v.v.

Thứ sáu, cũng không hiếm những trường hợp Luật sư hoạt động không tuân thủ đạo đức nghề nghiệp khi hành nghề, gian dối, lợi dụng khách hàng để kiếm lợi.

Bởi những lý do nên trên dẫn đến việc tìm đến Luật sư để xử lý các khoản nợ dường như được đặt sau các phương án quen biết, thu hồi nợ trá hình… Điều này cũng phù hợp với kết quả khảo sát của VCCI về ý kiến của doanh nghiệp trong việc không lựa chọn tòa án để giải quyết những tranh chấp. Theo như khảo sát, có đến 60% doanh nghiệp đã tiếp xúc với toà án được nêu lý do thời gian tố tụng kéo dài, 42% nêu lý do liên quan đến “chạy án”.

LỢI ÍCH KHI CÓ LUẬT SƯ THU HỒI NỢ LÀ GÌ?

Tuy nhiên, khi Luật sư tham gia hỗ trợ khách hàng thu hồi hoặc cơ cấu lại khoản nợ sẽ đem lại những lợi ích, tác dụng nào?

Những lợi ích mà khách hàng có thể nhận được từ việc lựa chọn đúng Luật sư phù hợp với vấn đề của mình có thể bao gồm:

Thứ nhất, Luật sư sẽ giúp khách hàng có góc nhìn toàn diện, khách quan về vị trí pháp lý của mình đối với một khoản nợ nhất định. Đây là vấn đề quan trọng, giúp khách hàng hiểu rõ nhất về quyền và nghĩa vụ của mình để có phương án xử lý, hành động phù hợp.

Thứ hai, đối vời từng hồ sơ/vụ việc Luật sư sẽ hoạch định, đề ra phương thức pháp lý khả thi để xử nợ khoản nợ nhằm tối ưu nhất quyền lợi của khách hàng.

Thứ ba, việc tham gia của Luật sư sẽ giúp tiến trình giải quyết vụ việc diễn ra tốt đẹp hơn, thuận lợi hơn và dễ đạt được đồng thuận.

Thứ tư, trong nhiều trường hợp Luật sư sẽ giúp khách hàng củng cố thêm hồ sơ, chứng cứ để có thể vừa đàm phán, thảo luận nhưng cũng vừa có khả năng đảm bảo kết quả tốt nhất nếu cần phải sử dụng các công cụ pháp lý.

Thứ năm, với kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm và những mối quan hệ của mình, Luật sư sẽ biết cách để tìm ra các thông tin có liên quan đến khả năng thu hồi khoản nợ hoặc tái cơ cấu khoản nợ. Những cách thức phổ biến mà Luật sư có thể tư vấn cho khách hàng như xem xét về cổ đông/thành viên của doanh nghiệp hoặc anh, em họ hàng của “con nợ”, hoặc xem xét đối tác làm ăn chính, hoặc các đơn vị bảo lãnh. V.v

Thứ sáu, ngoài các thứ kể trên thì một lợi ích rất quạn trọng nữa là Luật sư sẽ đảm bảo an toán pháp lý cho mỗi ứng xử của khách hàng đối với khoản nợ, hạn chế thấp nhất rủi ro, mang lại sự yêu tâm cho khách hàng khi có Luật sư đồng hành.

MẶT TRÁI CỦA VẤN ĐỀ

Bên cạnh những mặt tích cực, tất nhiên thực tế cũng ghi nhận nhiều trường hợp khách hàng lạm dụng các thủ tục pháp lý tại các cơ quan tài phán để trì hoãn một nghĩa vụ nợ quá mức. Trong nhiều trường hợp chúng tôi gặp, khách hàng đã nhiều lần yêu cầu Luật sư tìm đủ mọi cách thức để trì hoãn thủ tục tố tụng. Điều này một phần làm ảnh hưởng tới uy tín của Luật sư, một phần gây tâm lý ức chế, phản cảm cho những người tham gia tố tụng, chẳng hạn như Thẩm phán, Trọng tài viên v.v.

Ngoài ra, đã có những trường hợp thay vì tiếp tục sử dụng Luật sư để đảm bảo các thỏa thuận đã đạt được là được đảm bỏa triển khai trên thực tế. Khách hàng liền thông báo chấm dứt trước hạn hợp đồng dịch vụ pháp lý và tự thực hiện công việc. Đối với lựa chọn như vậy, phần rủi ro hoàn toàn thuộc về khách hàng, bởi vì:

Thứ nhất, khách hàng mất đi người tư vấn, hỗ trợ, đồng hành với khách hàng và có thể đưa ra ý kiến tư vấn cho khách hàng trong suốt quá trình giao dịch.

Thứ hai, đối tác sẽ trở mặt ngay khi phát hiện ra rằng trong những thư từ, trao đổi qua lại hay qua các cuộc họp với khách hàng không có bóng dáng Luật sư và do vậy những giá trị mà Luật sư đã thiết lập trước đây cùng với khách hàng rất dễ bị phá vỡ.

Thứ ba, khách hàng sẽ đồng thuận với nhựng cạm bẫy khác nhau mà đối tác có thể đặt ra nhưng không phát hiện ra cho tới khi kết quả không được như mong muốn (chẳng hạn không đạt được giá trị tối thiếu, thời hạn thanh toán không khả thi, các giá trị thanh toán không đủ sức hấp dẫn .v.) hoặc tệ hơn trong nhiều trường hợp khách hàng đồng ý với những điều khoản rất bất lợi về mình.

Thứ tư, chi phí giao dịch có thể bị tăng cao nếu như Luật sư lại một lần nữa được yêu cầu phải tham gia hỗ trợ khách hàng. Bởi trong những trường hợp như vậy, Luật sư phải rà soát lại toàn bộ hồ sơ, vụ việc, đồng thời xem xét về những khó khăn, phức tạp mà khách hàng và Luật sư phải thực hiện để đạt được các kết quả cuối cùng.

Thứ năm, rất có khả năng phía đối tác sẽ thiếu thiện chí hợp tác, tăng cường đề phòng khi vai trò của luật sư trong quá trình giải quyết không xuyên suốt, liền mạch.

KHI LUẬT SƯ THU HỒI NỢ LÀ NGHỆ SĨ

Bởi vậy, không phải ngẫu nhiên mà khách hàng vẫn gọi những vấn đề liên quan tới thu hồi nợ là nghệ thuật và những người như chúng tôi là những nghệ sỹ, phải biết nói, biết hành động vào thời điểm, theo cách thức phức hợp nhất để “đối tác trả nợ” mà không làm mất đi cơ hội làm việc, hợp tác hữu hảo giữa các bên về sau.

Trân trọng.

LS TRẦN MINH HÙNG CHUYÊN GIA TƯ VẤN LUẬT TRÊN HTV, VTV, THVL1...

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)