1.Con rể có được thừa kế di sản của cha mẹ vợ không?
 
Câu hỏi:
Khi còn sống mẹ của vợ tôi rất quý tôi coi tôi như con đẻ. Nay bà chết đi, không để lại di chúc. Vậy xin hỏi con rể đó có được hưởng thừa kế di sản của cha mẹ vợ hay không?
Đáp: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, câu hỏi của bạn Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, chúng tôi tư vấn như sau:
Theo Điều 675 Bộ luật dân sự 2005 khoản 1 điểm a thì nếu người chết không để lại di chúc thì những người thừa kế sẽ được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật. Tại khoản 1 điều 676 Bộ luật dân sự 2005 quy định những người thừa kế theo pháp luật theo thứ tự sau:
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột.
Căn cứ vào những quy định nêu trên thì con rể không được thừa kế di sản của bố mẹ vợ.
 
2. Chia di sản thừa kế khi anh trai chết không để lại di chúc
Câu hỏi:
Anh trai tôi đã mất hiện tại tài sản còn lại là nhà và đất ở. Trước khi anh trai mình kết hôn ba mẹ mình có cho anh một thửa đất, làm sổ đỏ anh đứng tên. Sau khi kết hôn có làm nhà trên thửa đất đó. Giờ anh tôi mất đột ngột không có di chúc để lại tài sản. Người vợ muốn gia đình mình làm thủ tục sang tên cho chị ấy. Gia đình tôi không chấp nhận chỉ đồng ý để khi cháu tôi đủ 18 tuổi sẽ sang tên lại cho cháu. Nhưng chị ấy không đồng ý, viết đơn kiện buộc gia đình tôi phải sang tên cho chị. Vậy chị có đủ thẩm quyền tự ý sang tên mà không cần sự đồng ý của gia đình mình không? Tài sản đó chị ấy có quyền thừa hưởng hay chỉ cháu tôi mới được thừa hưởng?
 
Luật sư Gia Đình tư vấn:
Thứ nhất, Vì anh trai bạn mất không có di chúc nên di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật.
Theo quy định tại điểm a khoản 1 điều 676 Bộ luật dân sự 2005 thì những người được hưởng thừa kế trong trường hợp này là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết, những người thừa kế sẽ được hưởng phần thừa kế bằng nhau. Theo những thông tin bạn cung cấp thì chúng tôi có thể tạm thời xác định những người được hưởng thừa kế của anh bạn là bố mẹ bạn, vợ và con của anh bạn.
Thứ hai, theo thông tin bạn cung cấp thì thửa đất trên anh bạn được tặng cho riêng trước thời kỳ hôn nhân nên thuộc sở hữu riêng của anh trai bạn.
Căn nhà xây dựng trên đất được hình thành trong thời kỳ hôn nhân nên được coi là tài sản chung vợ chồng theo quy định tại khoản 1 điều 33 và điều 43 Luật hôn nhân gia đình 2014.
Như vậy, di sản thừa kế khi anh bạn mất trong trường hợp này gồm mảnh đất và một nửa giá trị căn nhà trên. Khi hoàn tất thủ tục thừa kế thì tài sản trên thuộc sở hữu chung của những người thừa kế. Vì vậy, chị dâu bạn không có quyền tự sang tên mảnh đất trên cho mình nếu không có sự đồng ý bằng văn bản của những người đồng thừa kế khác (gồm bố mẹ bạn, cháu bạn)
 
3. Người nhận thừa kế chết, di sản thừa kế sẽ thuộc về ai?
Câu hỏi:
Tôi được thừa hưởng tài sản (đất đai) từ ông nội nhưng tôi chưa đứng tên tài sản. Ba mẹ tôi đã ly hôn (ba tôi đã lấy vợ hai và đã có 2 con, tôi ở với mẹ và em trai tôi).
Xin hỏi quý luật sư, nếu chẳng may tôi chết thì phần tài sản tôi được thừa kế sẽ thuộc về ai? Cảm ơn quý luật sư.
 
Luật sư Gia Đình trả lời:
Với thông tin bạn đã cung cấp, chúng tôi tư vấn như sau:
1. Xác định tài sản (đất đai) có thuộc quyền sở hữu của bạn không?
- Trường hợp 01: Bạn được thừa kế di sản theo di chúc
Nếu di chúc của ông bạn là di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 630, Bộ luật Dân sự 2015 thì tài sản (đất đai) sẽ thuộc quyền sử dụng của bạn (mặc dù bạn chưa đứng tên tài sản).
Tuy nhiên, để đảm bảo tối đa quyền và lợi ích của mình, bạn nên sớm thực hiện thủ tục sang tên quyền sử dụng đất để tránh việc tranh chấp về sau và thuận lợi trong quá trình sử dụng.
Nếu di chúc của ông bạn không phải là di chúc hợp pháp thì bạn không có quyền đối với tài sản đó.
- Trường hợp 02: Bạn được thừa kế theo pháp luật
Theo khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
Theo đó, bố bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bạn thuộc hàng thừa kế thứ hai.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Bạn là cháu nội, thuộc “hàng thừa kế thứ hai: […] cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội” và bố mẹ bạn thuộc “hàng thừa kế thứ nhất: […] con đẻ của người chết” theo quy định khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Khi đó, tài sản (đất đai) sẽ thuộc quyền sử dụng của bạn.
Tuy nhiên, như đã nói ở trên để đảm bảo tối đa quyền và lợi ích của mình, bạn nên sớm thực hiện thủ tục sang tên quyền sử dụng đất.
2. Xác định những người thừa kế được hưởng di sản thừa kế từ bạn
Nếu quyền sử dụng đất là của bạn, thì khi bạn chết tài sản này sẽ trở thành di sản thừa kế theo Điều 612, Bộ luật Dân sự 2015: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”
Trường hợp 01: Bạn chết có để lại di chúc
Điều 626, Bộ luật Dân sự 2015 quy định người lập di chúc có quyền sau đây:
- Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;
- Phân định phần di sản cho từng người thừa kế;
- Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng;
- Giao nghĩa vụ cho người thừa kế;
- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.
Như vậy, nếu như bạn có lập di chúc, bạn có quyền lựa chọn người được hưởng di sản thừa kế theo ý chí của mình. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý các điều kiện để di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự.
Trường hợp 02: Bạn chết không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp
Điều 649, Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế theo pháp luật nêu rõ, thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.
Với trường hợp này, bạn sẽ không lựa chọn người được hưởng di sản thừa kế theo ý chí của mình. Những người thừa kế sẽ được xác định theo quy định tại Điều 651, Bộ luật dân sự 2015 như sau:
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
 
4. Chồng chết, vợ có được hưởng thừa kế của bố mẹ chồng?
Chồng tôi mất cách đây 4 năm. Nay mẹ chồng tôi đột ngột qua đời không để lại di chúc (bố chồng tôi mất cách đây đã lâu).
Dưới chồng tôi còn một người em gái nữa. Xin hỏi luật sư tôi là con dâu thì có được hưởng thừa kế của gia đình chồng không? Nếu tôi không được hưởng thì con trai chúng tôi năm nay 10 tuổi có được hưởng thừa kế không?
 
Luật sư Gia Đình trả lời:
Theo như thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ chồng và chồng bạn mất đều không để lại di chúc, di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Điểm b khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật
1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:
a) Không có di chúc;
Người thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651 Bộ luật này:
Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo đó thì phần di sản của bố chồng bạn sẽ được chia cho mẹ chồng bạn, chồng bạn và em gái của chồng bạn. Khi chồng bạn mất thì di sản thừa kế của chồng bạn được chia cho mẹ chồng bạn, bạn, con bạn. Mẹ chồng bạn mất di sản thừa kế được chia cho chồng bạn và em gái chồng bạn. Nhưng chồng bạn mất trước mẹ chồng nên phần di sản thừa kế chồng bạn được hưởng nếu còn sống sẽ do con bạn hưởng theo quy định tại Điều 652 về thừa kế thế vị.
Gia đình bạn nên thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế và thỏa thuận phân chia di sản thừa kế tại cơ quan công chứng trên địa bàn tỉnh để thuận tiện cho việc thực hiện quyền sở hữu tài sản sau này.
 
5. Con gái đã lấy chồng có được hưởng di sản thừa kế của bố mẹ không?
 
Nội dung câu hỏi: Gia đình ông bà e có 6 người con 4 gái và 2 trai . năm 2000 bà nội e mất sau khi bà nội e mất , ông nội có viết di chúc để lại mảnh đất cho 2 anh e trai là bác em và bố em thừa hưởng mảnh đất ấy . năm 2004 do điều kiện ở xa bác lấy vợ ở bắc cạn và ở rễ ở đấy có về bán nửa mảnh đất khi đó bố mẹ e đã mua lạị lúc đó chỉ ghi giấy tờ bằng tay do bác em viết và có đóng dấu ở xã . nhà e chưa làm lại trích lục vẫn đứng tên ông nội . Bố e lấy một người vợ sinh được một anh trai do không hợp nhau nên đã li hôn , lúc đấy sổ đỏ vẫn đứng tên ông bà nên bố e không có quyền chia tài sản chỉ chu cấp cho con bà vợ trước ăn học đủ 18 tuổi . Năm 2017 do gặp tai nạn bố em bị mất . đầu năm nay mẹ em có lên xã làm lại trích lục đất trong quá trình làm thì nhận đc đơn kiện tranh chấp về miếng đất gia đình em đang ở. Người kiện là con của bà vợ trước của cha em và các con của ông bà (bác trai và các bác gái ). Họ kiện để tranh chấp quyền lợi từ miếng đất ấy lên xã nên gia đình em không làm lại được sổ đỏ .các bác ở xã bảo do có đơn chanh chấp đất nên xã không thể giải quyết cấp sổ cho gia đình được . xin hỏi luật sư thì anh bà vợ trước có được chia đất không ạ các bác gái nhà e đã đi lấy chồng thì có được hưởng đất của gia đình em không ạ. bây giờ gia đình em phải làm sao mới làm được trích lục đứng tên mẹ em và 3 chị em ạ mong công ty luật tư vấn giúp e.
 
Trả lời:
Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Thứ nhất, chia di sản thừa kế của ông, bà và bố bạn.
Căn cứ Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”
Và căn cứ Điều 630 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về di chúc hợp pháp:
“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.”
Bạn có thể xác định việc bác gái và anh trai bạn có được hưởng di sản thừa kế là mảnh đất hiện tại gia đình bạn đang quản lý hay không qua việc chia di sản thừa kế của ông , bà và bố bạn:
- Chia di sản thừa kế của ông bạn:
Theo thông tin mà bạn cung cấp thì ông bạn có để di chúc để lại di sản thừa kế của ông cho bố và bác trai của bạn. Vậy khi ông mất thì di sản của ông sẽ được chia theo di chúc nếu di chúc của ông hợp pháp. Di chúc không hợp pháp thì chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
- Chia di sản thừa kế của bà bạn:
Nếu bà bạn để lại di chúc hợp pháp thì chia theo di chúc, nếu bà không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì di sản được chia đều cho tất cả những người thừa kế thứ nhất. Như vậy các bác gái của bạn vẫn có thể được hưởng phần di sản từ bà để lại, bà mất năm 2000 thì hiện tại vẫn còn thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế.
- Chia di sản của bố bạn:
Thứ hai, mẹ bạn và các chị em làm thủ tục sang tên mảnh đất hiện nay đang quản lý như thế nào?
Việc chia di sản của bố bạn tương tự như việc chia di sản của Ông và Bà. Phần di sản mà bố bạn được hưởng từ ông bà được chia cho những người thừa kế của bố. Nếu anh bạn được bố để lại tài sản theo di chúc và di chúc hợp pháp hoặc nếu bố mất không có di chúc thì anh bạn vẫn được chia di sản thừa kế theo pháp luật vì anh bạn cũng là người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố như mẹ và các anh chị em của bạn.
Vì hiện tại đang có yêu cầu giải quyết tranh chấp thừa kế của anh trai bạn và các bác gái nên mẹ bạn và các anh chị em bạn chưa thể làm thủ tục sang tên. Những người thừa kế có quyền hưởng di sản thừa kế có thể thỏa thuận với nhau về việc phân chia di sản. Gia đình bạn có thể thỏa thuận với các bác và anh trai (nếu được nhận di sản) để nhận lại toàn bộ mảnh đất và thanh toán cho những người có quyền hưởng di sản giá trị phần di sản mà họ được nhận. Trường hợp không thỏa thuận được thì sau khi đã giải quyết xong tranh chấp mẹ và các anh chị em của bạn có thể làm thủ tục sang tên phần đất mình được nhận thừa kế.
 
 
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội. 
 Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như:  Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư  bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn!.