HỎI: Chào Luật sư, tôi có một vấn đề cần Luật sư tư vấn. Vợ chồng tôi kết hôn được 01 năm, tuy nhiên kể từ khi cưới đến nay chồng tôi đánh đập tôi rất nhiều lần. Hiện tại tôi đang mang thai được 05 tháng. Để tránh xảy ra tình trạng không đáng có,…

HỎI: Chào Luật sư, tôi có một vấn đề cần Luật sư tư vấn. Vợ chồng tôi kết hôn được 01 năm, tuy nhiên kể từ khi cưới đến nay chồng tôi đánh đập tôi rất nhiều lần. Hiện tại tôi đang mang thai được 05 tháng. Để tránh xảy ra tình trạng không đáng có, tôi đã về nhà bố mẹ ruột để dưỡng thai. Trong thời gian này, chồng tôi vẫn đến nhà bố mẹ tôi mà quấy rầy chửi rủa tôi. Bây giờ, tôi không thể sống với chồng tôi được nữa và muốn ly hôn với anh ta.Mong Luật sư tư vấn giúp tôi. Tôi xin cảm ơn!

LUẬT SƯ GIA ĐÌNH TRẢ LỜI:

1. Về quyền ly hôn khi vợ mang thai

Căn cứ Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn như sau:

“1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.”

Như vậy, pháp luật chỉ hạn chế quyền yêu cầu xin ly hôn đối với người chồng trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đối với trường hợp của bạn, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu xin ly hôn. Nếu việc tiếp tục chung sống với chồng bạn mà làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bạn và thai nhi thì bạn có quyền nộp đơn xin ly hôn và Tòa án sẽ thụ lý và giải quyết.

2. Về căn cứ yêu cầu ly hôn khi vợ mang thai

  Căn cứ Điều 56 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về ly hôn theo yêu cầu của một bên như sau:

1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.

Theo như bạn trình bày, sau khi kết hôn hay ngay cả khi mang thai chồng bạn cũng thường xuyên đánh đập, chửi rửa bạn. Như vậy, giữa hai người đã tồn tại những mâu thuẫn gay gắt, quan hệ hôn nhân rơi vào tình trạng trầm trọng, mục đích của hôn nhân không thể kéo dài.  Như vậy, khi bạn yêu cầu tòa án giải quyết việc ly hôn thì cần cung cấp các chứng cứ việc chồng bạn thường xuyên có những hành vi bạo lực gia đình để Tòa có thể chấp nhận yêu cầu xin ly hôn của bạn.

3. Về trình tự, thủ tục giải quyết ly hôn khi vợ mang thai

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ ly hôn

Trường hợp của bạn là ly hôn đơn phương, do đó bạn cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ, bao gồm:

1. Đơn xin ly hôn đơn phương (Mẫu số 23-DS Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP)
2. Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính)
3. CMT/CCCD của vợ và chồng (bản sao có chứng thực);
4. Giấy khai sinh của các con (nếu có con chung, bản sao có chứng thực);
5. Sổ hộ khẩu gia đình (bản sao có chứng thực);
6. Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản chung (nếu có tài sản chung, bản sao có chứng thực)

Bước 2: Nộp hồ sơ ly hôn đơn phương tới Toà án có thẩm quyền

Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thẩm quyền Toà án toàn án nhân dân cấp huyện như sau:

“a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;

…”

Căn cứ Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định thẩm quyền tòa án theo lãnh thổ như sau:

 “a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;

b) Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;

c) Đối tượng tranh chấp là bất động sản thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.”

Như vậy, bạn có thể nộp đơn yêu cầu ly hôn tại Tòa án cấp huyện nơi chồng bạn cư trú hoặc làm việc. Trường hợp bạn và chồng bạn có thể thỏa thuận được thì có thể lựa chọn Tòa án nơi bạn cư trú.

Bước 3: Xem xét, giải quyết ly hôn đơn phương

Sau khi nhận được đơn từ bạn, Tòa án phải xem xét có thụ lý đơn hay không sau 05 ngày làm việc.

Nếu hồ sơ hợp lệ thì Tòa án gửi thông báo cho nguyên đơn đóng tiền tạm ứng án phí, Tòa án ra quyết định thụ lý đơn ly hôn đơn phương từ thời điểm nguyên đơn nộp biên lai đã đóng tiền tạm ứng án phí (Điều 191 và Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).

Hòa giải: Thủ tục hoà giải tại Tòa án là thủ tục bắt buộc trước khi đưa vụ án ra xét xử trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.

+ Nếu hòa giải thành: Tòa án lập biên bản hòa giải thành và sau 07 ngày mà các đương sự không thay đổi về ý kiến thì Tòa án ra quyết định công nhận hòa giải thành và quyết định này có hiệu lực ngay và không được kháng cáo kháng nghị.

+ Nếu hòa giải không thành: Tòa án cũng phải lập biên bản hòa giải không thành sau đó ra quyết định đưa vụ án ra xét xử. Sau khi ra quyết định đưa vụ án ra xét xử các bên được Tòa án gửi giấy triệu tập và được thông báo rõ về thời gian, địa điểm mở phiên Tòa sơ thẩm.

Nếu không hòa giải thành và xét thấy đủ điều kiện để giải quyết ly hôn thì Tòa án sẽ ra bản án chấm dứt quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng.

Bước 4: Nộp án phí ly hôn đơn phương

Trong vụ án ly hôn đơn phương, ngoài yêu cầu về quan hệ hôn nhân, thông thường hai vợ chồng sẽ yêu cầu chia tài sản chung vợ chồng. Do đó, theo quy định của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, nếu một vụ ly hôn không có giá ngạch thì mức án phí là 300.000 đồng.

Ngược lại, nếu vụ án ly hôn có giá ngạch thì căn cứ vào giá trị của tài sản được phân chia, án phí ly hôn sẽ từ 300.000 đồng trở lên. Trong đó, cao nhất với tài sản trên 04 tỷ đồng thì án phí là 112 triệu đồng cộng với 0,1% của phần giá trị tài sản vượt 04 tỷ đồng.

4. Về quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau ly hôn khi vợ mang thai

Căn cứ Điều 88 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 quy định về xác định cha, mẹ:

1. Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.

Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.

2. Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.”

Như vậy, bạn đang có thai 05 tháng trong thời kỳ hôn nhân nên khi con bạn sinh ra vẫn xác định là con chung của vợ chồng bạn.

Căn cứ Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn:

“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Như vậy, về nguyên tắc, khi con bạn sinh ra bạn có quyền trực tiếp nuôi con nếu bạn và chồng bạn không có thỏa thuận khác.

Trường hợp không thoả thuận được quyền nuôi con sau khi sinh, bạn cần đưa ra chứng cứ chứng minh có đủ điều kiện để nuôi con: có công việc thu nhập ổn định, có nơi ở hợp pháp, sức khỏe bình thường. Bố của cháu bé có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn theo quy định tại Điều 110 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014về nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con. Mức cấp dưỡng cho con do cha, mẹ thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết.

5. Về việc phân chia tài sản khi ly hôn

Vợ chồng bạn khi ly hôn có thể thỏa thuận để chia tài sản, nếu hai bên tranh chấp thì Tòa án sẽ căn cứ theo quy định tại Điều 59 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 để giải quyết theo nguyên tắc tài sản riêng vẫn thuộc sở hữu của người đó, tài sản chung được chia đôi nhưng xem xét đến các yếu tố như hoàn cảnh gia đình, công sức đóng góp, lỗi của các bên trong việc vi phạm nghĩa vụ của vợ chồng, bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh.

Như vậy, với những phân tích ở trên có thể tóm tắt là pháp luật chỉ hạn chế quyền ly hôn của người chồng mà không hạn chế quyền ly hôn của vợ khi mang thai. Mục đích của các nhà làm luật khi hạn chế quyền yêu cầu ly hôn của người chồng nhằm bảo vệ quyền lợi của người phụ nữ cũng như quyền lợi của trẻ nhỏ là được chăm sóc, cấp dưỡng.