Hiến pháp 2013 xác lập cơ chế bảo hộ và bảo đảm các quan hệ xã hội là các quyền của trẻ em phải được toàn xã hội chăm lo và bảo vệ. Định chế “nghiêm cấm” là một hình thức quy phạm mang tính bắt buộc, tạo ra khuôn khổ pháp lý cho việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn loại trừ mọi biểu hiện không phù hợp và trái với pháp luật, được hình thành trong 7 nhóm hành vi cụ thể, đó là: xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột và những hành vi khác. Đây là cơ sở thiết lập các chế định về quyền trẻ em trong pháp luật hình sự và tố tụng hình sự. Luật sư trợ giúp pháp lý cho trẻ em trong tố tụng hình sự chính là góp phần bảo vệ quyền trẻ em trong pháp luật tố tụng hình sự. Để thực hiện tốt chức năng nghề nghiệp của Luật sư trong quá trình cung ứng dịch vụ pháp lý, bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng là trẻ em, người dưới 18 tuổi, Luật sư ngoài việc am hiểu tâm sinh lý phát triển của trẻ em cần phải nắm bắt đầy đủ những quy định của pháp luật hình sự, tố tụng hình sự đối với trẻ em và người dưới 18 tuổi. Luật sư trợ giúp pháp lý cho trẻ em vi phạm pháp luật hình sự trong tố tụng hình sự cần phải tuân theo các quy định Luật Luật sư, Luật Trợ giúp pháp lý, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Hình sự, Quy tắc Đạo đức và ứng xử nghề nghiệp Luật sư Việt Nam và các văn bản pháp luật có liên quan để bào chữa tốt nhất cho người dưới 18 tuổi. 

Trợ giúp pháp lý cho trẻ em, người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật hình sự trong tố tụng hình sự, Luật sư cần nắm rõ những quy định của pháp luật về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, hình phạt, áp dụng mức hình phạt đối với trẻ em, người dưới 18 tuổi. Những quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về quyền bào chữa của trẻ em, người dưới 18 tuổi trong hoạt động tố tụng hình sự. 

Bộ luật Hình sự thể chế hóa các quy định của Hiến pháp, công ước của Liên hợp quốc về bảo vệ quyền trẻ em trên cơ sở xác định việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội. Xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải căn cứ vào độ tuổi, khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm. Hình phạt đối với người dưới 18 tuổi mang tính chất vừa trừng trị vừa giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới. Người dưới 18 tuổi chỉ bị áp dụng một trong bốn loại hình phạt quy định tại Điều 98 Bộ luật Hình sự: 

- Cảnh cáo là hình phạt được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa được miễn hình phạt.

- Phạt tiền: không áp dụng hình phạt tiền đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi; phạt tiền là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng, chính vì vậy trong trường hợp người này không có thu nhập và cũng không có tài sản riêng thì không được áp dụng phạt tiền là hình phạt chính; mức phạt tiền không quá một phần hai mức phạt tiền mà điều luật quy định.

- Cải tạo không giam giữ: hình phạt này được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng; người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng; thời hạn cải tạo không giam giữ không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.

- Tù có thời hạn: không áp dụng hình phạt tử hình, tù chung thân đối với người phạm tội dưới 18 tuổi; điều luật quy định mức hình phạt là tù chung thân, tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm; nếu tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định. Đối với người phạm tội từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều luật quy định mức hình phạt tù chung thân, tử hình thì mức hình phạt cao nhất không quá 12 năm tù; nếu tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định. 

Điều 422 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa. Người đại diện của người dưới 18 tuổi bị buộc tội có quyền lựa chọn người bào chữa hoặc tự mình bào chữa cho người dưới 18 tuổi bị buộc tội. Trường hợp người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi không có người bào chữa hoặc người đại diện của họ không lựa chọn người bào chữa thì cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án phải chỉ định người bào chữa theo quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.