Quy định, thủ tục giải quyết tranh chấp quyền thừa kế tài sản

Tranh chấp tài sản thừa kế là gì? Quy định về thừa kế tài sản. Thủ tục giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp quyền thừa kế.

I. Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 chính thức có hiệu lực kể từ ngày 01/07/2016.
• Bộ Luật dân sự 2015 chính thức có hiệu lực kể ngày 01/01/2017.

II. Tìm hiểu về tranh chấp tài sản thừa kế 

1. Tranh chấp tài sản thừa kế là gì?

Tranh chấp tài sản/di sản thừa kế là một loại tranh chấp dân sự thường gặp, xảy ra khi những người thừa kế có mâu thuẫn về quyền và lợi ích liên quan đến việc phân chia và quản lý tài sản mà người đã chết để lại.

2. Phân loại tranh chấp về thừa kế

Có thể chia tranh chấp quyền thừa kế tài sản thành 4 loại chủ yếu, gồm:

1. Tranh chấp về chia di sản: Đây là loại tranh chấp phổ biến nhất, xảy ra khi những người thừa kế không đồng thuận về cách thức phân chia tài sản do người chết để lại.
2. Tranh chấp về xác nhận quyền thừa kế tài sản: Tranh chấp này xuất hiện khi có yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của một hoặc một số người. 
3. Tranh chấp về bác bỏ quyền thừa kế tài sản: Loại tranh chấp này nhằm xác định một người thừa kế cụ thể không có quyền hưởng di sản.
4. Tranh chấp về thực hiện nghĩa vụ tài sản: Đây là loại tranh chấp thừa kế liên quan đến việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính (như nợ nần, các khoản phải trả...) còn tồn đọng của người chết từ chính di sản để lại.

III Quy định pháp luật về tranh chấp tài sản thừa kế

1. Chủ thể có quyền khởi kiện tranh chấp thừa kế

Theo quy định thừa kế tài sản tại Chương XXI, XXII, XXIII, XXIV của Bộ Luật dân sự 2015, thừa kế được chia thành hai hình thức: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Do đó, các chủ thể thuộc 2 hình thức thừa kế này đều có quyền khởi kiện trong các vụ tranh chấp thừa kế:

• Đối với thừa kế theo di chúc, những người có quyền khởi kiện là những người được người chết chỉ định hưởng di sản theo nội dung di chúc.
• Đối với thừa kế theo pháp luật (quyền thừa kế tài sản không có di chúc), chủ thể khởi kiện là những người thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật.

➣ Tham khảo: Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật - Phân biệt giống, khác.

2. Thời hiệu khởi kiện về tranh chấp thừa kế

Khi khởi kiện chia quyền thừa kế tài sản, người khởi kiện cần đặc biệt lưu ý đến thời hiệu thừa kế được quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015:

• Thời hiệu yêu cầu chia di sản được tính từ thời điểm mở thừa kế, cụ thể:
  • 30 năm đối với bất động sản.
  • 10 năm đối với động sản.

➙ Quá thời hiệu, di sản sẽ thuộc về người thừa kế đang quản lý hoặc được xử lý theo quy định của pháp luật nếu không có người quản lý.

• Thời hiệu yêu cầu xác nhận/bác bỏ quyền thừa kế: 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
• Thời hiệu yêu cầu thực hiện nghĩa vụ về tài sản: 3 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp quyền thừa kế

Theo quy định tại Điều 26, Điều 35 và Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, tranh chấp quyền thừa kế tài sản sẽ được giải quyết bởi các cơ quan sau:

1. Tòa án nhân dân cấp huyện: Phụ trách giải quyết các tranh chấp tài sản thừa kế nói chung như: tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc, tranh chấp di sản thừa kế có di chúc…
2. Tòa án nhân dân cấp tỉnh: Giải quyết các tranh chấp thừa kế phức tạp hơn, ví dụ như khi tài sản hoặc các bên liên quan ở nước ngoài.
3. Tòa án nơi bị đơn cư trú: Giải quyết tranh chấp khi di sản thừa kế là động sản (ví dụ như tiền, vàng, cổ phiếu).
4. Tòa án nơi có bất động sản: Giải quyết tranh chấp liên quan đến việc phân chia di sản thừa kế là bất động sản.

IV. Tư vấn thủ tục khởi kiện phân chia tài sản, di sản thừa kế

1. Hồ sơ khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế

Để khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế tài sản, bạn cần chuẩn bị hồ sơ sau:

• Đơn khởi kiện.
• Di chúc (nếu có).
• Giấy chứng tử của chủ sở hữu tài sản thừa kế.
• Tài liệu chứng minh quyền sở hữu của người chết đối với di sản và nguồn gốc của di sản.
• Các giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người chết và người khởi kiện, ví dụ như giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh…
• Giấy tờ cá nhân bao gồm Căn cước công dân/hộ chiếu và giấy xác nhận thông tin cư trú của cả người khởi kiện lẫn người bị kiện.
• Các giấy tờ khác như biên bản giải quyết trong họ tộc, biên bản giải quyết tại UBND xã/phường, văn bản từ chối nhận di sản…(nếu có).

2. Trình tự thực hiện thủ tục khởi kiện thừa kế

Để giải quyết tranh chấp quyền thừa kế tài sản, các bên liên quan cần thực hiện thủ tục khởi kiện thừa kế theo các bước sau:

• Bước 1: Bên khởi kiện nộp hồ sơ đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Việc nộp hồ sơ có thể thực hiện trực tiếp tại Tòa án, gửi qua đường bưu điện hoặc nộp trực tuyến thông qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
• Bước 2: Sau khi nhận và kiểm tra hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ gửi thông báo yêu cầu bên khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí.
• Bước 3: Trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận thông báo, bên khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí theo yêu cầu. Sau đó, nộp lại biên lai cho Tòa án để xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính.
• Bước 4: Khi nhận được biên lai nộp án phí, Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý vụ án và tiến hành giải quyết theo đúng trình tự thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật.

—

Để đẩy nhanh quá trình thực hiện thủ tục giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế, bạn có thể cân nhắc lựa chọn dịch vụ tại Luật sư gia đình - Luật sư sẽ tư vấn sâu về các quy định về thừa kế cũng như trực tiếp tham gia tố tụng, đảm bảo quyền và lợi ích của khách hàng.

➣ Tham khảo chi tiết: Dịch vụ giải quyết tranh chấp di sản thừa kế.

V. Câu hỏi thường gặp về giải quyết tranh chấp quyền thừa kế tài sản

1. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp di sản thừa kế thuộc về Toà án nào?

Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp quyền thừa kế tài sản được xác định như sau:

• Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết các tranh chấp thừa kế tài sản nói chung.
• Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết tranh chấp thừa kế trong trường hợp tài sản thừa kế hoặc đương sự ở nước ngoài.
• Tòa án nơi bị đơn cư trú giải quyết tranh chấp nếu di sản thừa kế là động sản.
• Tòa án nơi có bất động sản giải quyết tranh chấp nếu di sản thừa kế là bất động sản.

2. Thủ tục khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế tài sản bao gồm những bước nào?

Thủ tục khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế bao gồm các bước sau:

• Bước 1: Nộp hồ sơ khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế di sản tại Tòa án có thẩm quyền.
• Bước 2: Tòa án gửi thông báo nộp tiền tạm ứng án phí cho người khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế tài sản.
• Bước 3: Người khởi kiện nhận thông báo và nộp tạm ứng án phí.
• Bước 4: Tòa án thụ lý và giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật.

3. Thời hiệu khởi kiện để chia tài sản thừa kế là bao lâu?

Thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia tài sản thừa kế bao gồm hai trường hợp cụ thể:

• 10 năm đối với động sản.
• 30 năm đối với bất động sản.

Thời hiệu khởi kiện để chia tài sản thừa kế sẽ được tính từ thời điểm mở thừa kế.

4. Phân chia tài sản thừa kế không có di chúc theo hình thức nào là hợp pháp?

Nếu người để lại di sản chết không có di chúc, tài sản sẽ được phân chia thừa kế theo pháp luật. Những người thừa kế theo pháp luật sẽ được xác định theo thứ tự về hàng thừa kế và những người cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau.

5. Có thể tranh chấp quyền thừa kế khi không có di chúc hay không?

Nếu thời hiệu để khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế vẫn còn, người có quyền lợi liên quan vẫn có thể khởi kiện ra tòa án để yêu cầu giải quyết tranh chấp về thừa kế ngay cả khi không có di chúc. 

Luật sư Trần Minh Hùng – Tốt nghiệp đại học Luật TPHCM, tốt nghiệp Học viện Tư Pháp, Tốt nghiệp Luật sư, thuộc Đoàn LS TPHCM, Thuộc Liên đoàn LSVN là một trong những luật sư sáng lập văn phòng luật, giàu kinh nghiệm về kiến thức và thực tiễn đã dành nhiều thắng lợi vụ kiện và quan trọng luật sư Hùng luôn coi trọng chữ Tâm của nghề luật sư và trách nhiệm đối với xã hội nên đã được nhiều hãng báo chí, truyền thông, Đài truyền hình, Đài tiếng nói Việt nam phỏng vấn pháp luật,  nhiều lĩnh vực quan trọng liên quan đến đời sống. Luật sư Trần Minh Hùng là đối tác tư vấn pháp luật được nhiều hãng truyền thông, báo chí trong nước  tin tưởng với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn trên VOV Giao Thông – Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh VOH TPHCM, Đài truyền hình TP.HCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Truyền hình SCTV, THĐN, Truyền hình Quốc Hội VN, Truyền hình Công an ANTV, Đài truyền hình Vĩnh Long, Đài phát thanh kiên giang, Đài Bình Dương, Truyền hình Quốc Phòng, VTC... và các hãng báo chí trên cả nước, được các tổ chức, trường Đại học Luật TP.HCM mời làm giám khảo các cuộc thi Phiên tòa giả định với Đại học cảnh sát, mời làm chuyên gia ý kiến về các sự kiện lớn, được mời dạy bồi dưỡng nghiệp vụ cho các luật sư……là đối tác tư vấn luật của các hãng truyền thong, các tổ chức, xã hội uy tín và chuyên nghiệp và luôn mang lại niềm tin cho khách hàng và ghi nhận sự đóng góp của chúng tôi cho xã hội...là luật sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như Viettinbank, các vụ Giết Người do mâu thuẫn hát karaoke tại Bình Chánh, Bào chữa chủ tịch Huyện Đông Hòa – Phú Yên, Đại án Vụ cướp bitcoin 35 tỷ Long Thành- Dầu Dây, Bào chữa vụ Đại Án Đăng Kiểm, Bào chữa vụ đại án Khai thác Cát Cần giờ, Bào chữa bị cáo Huân không đeo khẩu trang mùa Covit, Vụ Nữ sinh Tân Bình bị cắt tai, bảo vệ cho MC Trấn Thành, Bào chữa, bảo vệ vụ "Bác sĩ khoa rút ống thở", Bảo vệ cho người cho thuê nhà vụ Công ty Thế giới Di Động không trả tiền thuê nhà mùa dịch covid, Tư vấn cho nghệ sĩ Thương Tín, bảo vệ vụ đổ xăng đốt 10 người tại TPHCM, Bảo vệ thành công vụ 1 bệnh nhân bị xông hơi chết tại nhà bè, các vụ Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, cưỡng đoạt, cướp, gây thương tích, tham ô, mua bán ma túy, cố ý làm trái, bào chữa vụ án cựu Cảnh sát Buôn Lậu và các bị cáo kiên quan, bào chữa vụ chiếm đoạt tiền công nghệ của nước Úc của bị can về công nghệ, bào chữa vụ Mua bán khẩu trang mùa covid, bào chữa nhiều vụ án ma túy, bào chữa vụ lợi dụng chức vụ quyền hạn của tổ chức tín dụng ngân hàng... .… và rất nhiều các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi..…là hãng luật tư vấn luật cho nhiều công ty Việt Nam và nước ngoài trên cả nước luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi hội đủ các luật sư chuyên về các lĩnh vực, kinh nghiệm, chuyên sâu như: hình sự, dân sự, kinh tế, thừa kế, hợp đồng, đất đai, ly hôn, dịch vụ nhà đất, di chúc, lao động…