Hiện nay, các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở rất đa dạng. Đặc biệt, tranh chấp liên quan đến các giao dịch về quyền sử dụng đất hoặc các giao dịch về nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất (chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển đổi quyền sử dụng đất, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, thừa kế, thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền ở hữu nhà ở ngày càng diễn ra phổ biến hơn. Cụ thể đối với Tranh chấp liên quan đến việc cho mượn, cho ở nhờ nhà ở khi xảy ra tranh chấp thì bên chủ nhà có quyền đòi lại nhà hay không? Quyền đòi lại nhà ở của chủ nhà trong trường hợp xảy ra tranh chấp được quy định như thế nào?

Để giúp Quý bạn đọc có thêm nguồn thông tin tham khảo về vấn đề trên, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu đến Quý bạn đọc bài viết Quyền đòi lại nhà ở của chủ nhà.

Chấm dứt hợp đồng cho mượn, cho ở nhờ là hợp đồng không có đền bù, theo đó bên mượn, bên cho ở nhờ không phải trả tiền cho việc mượn hay ở nhờ đó. Việc cho mượn, cho ở nhờ nhà ở thuộc sở hữu chunng nhất phải được sự đồng ý của tất cả các chủ sở hữu nhà ở. Mặc dù, cho mượn, cho ở nhờ nhà ở là hợp đồng không có đền bù nhưng việc chấm dứt hợp đồng này cũng phải tuân theo căn cứ nhất định. Ngoài căn cứ chấm dứt hợp đồng đã thỏa thuận giữa các bên thì chấm dứt hợp đồng cho mượn, cho ở nhờ nhà ở phải tuân theo căn cứ tại Điều 154 Luật Nhà ở, bao gồm:

• Thời hạn cho mượn, cho ở nhờ không còn.
• Nhà ở cho mượn, cho ở nhờ không còn.
• Bên mượn, bên ở nhờ nhà ở chết hoặc mất tích theo tuyên bố của Tòa án.
• Nhà ở cho mượn, cho ở nhờ có nguy cơ sập đổ hoặc thuộc diện đã có quyết định giải tỏa, phá dỡ hoặc thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Theo thỏa thuận của các bên.

Quý bạn đọc có thể tham khảo về vấn đề Quyền đòi lại nhà ở của chủ nhà qua Bản án  32/2018/DSPT ngày 28/12/2018 về Kiện đồi nhà cho mượn của Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, nội dung bản án như sau:

Vợ chồng anh Đ, chị  H có đất và tài sản gắn liền với đất tại thửa số 51 tờ bản đồ số 11, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BY 293840 do UBND thành phố H cấp ngày 25/6/2015. Nguồn gốc thửa đất trên là nhận chuyển nhượng của anh T, khi mua đất chị  L và các con đang mượn nhà anh T ở trong nhà nên đã đưa chị L lên Phòng công chứng để xác nhận không có tranh chấp. Sau khi làm xong thủ tục công chứng mua bán nhà đất và thủ tục chuyển nhượng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, anh Đ cho chị L và các con mượn nhà để ở tạm trong thời gian chưa có chỗ ở. Khi mượn chị L và hai con cam kết đến ngày 01/11/2015 sẽ trả lại, ngày 13/10/2016 mẹ con chị L cam kết đến ngày 25/11/2016 sẽ trả nhà, nhưng không trả. Anh đã đòi lại nhà nhiều lần, nhưng chị L cố tình trì hoãn, lần gần đây nhất là tháng 7/2017. Nay yêu cầu chị L chuyển toàn bộ vật dụng và các tài sản khác trả lại nhà đất cho vợ chồng anh.

Bản án dân sự sơ thẩm số 04/2018/DSST ngày 16/08/2018 của Tòa án nhân dân thành phố H, tỉnh Hà Tĩnh đã quyết định: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Buộc bà Thái Thị L, các con trả lại nhà và các tài sản gắn liền với thửa đất số 51 tờ bản đồ số 11 cho anh Nguyễn Minh Đ và chị Đặng Thị H. Buộc bà Thái Thị L cùng các con Nguyễn Thái T, Nguyễn Bảo T phải chuyển toàn bộ tài sản khác trả lại nguyên trạng nhà và tài sản gắn liền với đất.

Tại bản án dân sự phúc thảm đã bác yêu cầu kháng cáo của bị đơn, giữ nguyên án sơ thẩm.

Căn cứ Điều 499 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền của bên cho mượn tài sản như sau:

– Đòi lại tài sản ngay sau khi bên mượn đạt được mục đích nếu không có thỏa thuận về thời hạn mượn;

– Bên cho mượn có nhu cầu đột xuất và cấp bách cần sử dụng tài sản cho mượn thì được đòi lại tài sản đó mặc dù bên mượn chưa đạt được mục đích, nhưng phải báo trước một thời gian hợp lý.

– Đòi lại tài sản khi bên mượn sử dụng không đúng mục đích, công dụng, không đúng cách thức đã thỏa thuận

– Bên mượn cho người khác mượn lại mà không có sự đồng ý của bên cho mượn.

– Yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với tài sản do bên mượn gây ra.

Như vậy, khi hết thời hạn cho mượn nhà hoặc mục đích cho ở nhờ đã đạt được, thì chủ nhà có quyền đòi lại tài sản đã cho mượn. Đây cũng là nghĩa vụ của bên mượn nhà ở được quy định tại khoản 3 Điều 496 BLDS 2015, bên mượn phải trả lại tài sản mượn đúng thời hạn, nếu không có thỏa thuận về thời hạn trả lại tài sản thì bên mượn phải trả lại tài sản ngay sau khi mục đích mượn đã đạt được. Ngoài ra, nếu bên mượn vi phạm các quy định về việc mượn tài sản thì bên cho mượn có quyền đòi lại tài sản cho mượn và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình bên cho ở nhờ có thể khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để giải quyết.

Hy vọng những thông tin chúng tôi đưa ra có thể giúp Quý bạn đọc có thêm những thông tin bổ ích về vấn đề Quyền đòi lại nhà ở của chủ nhà trong trường hợp xảy ra tranh chấp được quy định như thế nào?


LS TRẦN MINH HÙNG CHUYÊN TƯ VẤN TRÊN CHƯƠNG TRÌNH THẤU TÌNH ĐẠT LÝ CỦA HTV